به نقل از «ایسنا»

هیچ وکیلی از نفس قتل دفاع نمی‌کند، بلکه از حقوق دفاع می‌کند

تاریخ انتشار: ۲۵ بهمن ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۸۶۶۲۷۸۸/هیچ_وکیلی_از_نفس_قتل_دفاع_نمی_کند_بلکه_از_حقوق_دفاع_می_کند

یک وکیل دادگستری با بیان اینکه هیچ وکیلی از نفس قتل دفاع نمی کند بلکه از حقوق دفاع می کند تا پرونده به مسیر انحرافی نرود، گفت: اگر جای قاضی پرونده ریحانه جباری بودم زمانی که وکیل حرفی غیرحقوقی می زد می گفتم حرفش خارج از ساختار دفاع و غیرحقوقی است.

به گزارش ایسنا، عبدالصمد خرمشاهی در نشست «جامعه شناختی، حقوقی، جرم شناسی و روان شناختی خشونت و ارتکاب جرم با بررسی موردی پرونده ریحانه جباری» با بیان اینکه به یاد دارم در سال ۵۴ به حسب ضرورت یک دوره مدیریت عالی در دانشکده مدیریت گذراندم که یادگار آن دوره، مسائل حاشیه ای دروسی بود که اساتید عنوان می کردند و برای ما جالب بود و در ذهن ماندگار شد، اظهار کرد: آنچه که نسبت به متون، کتاب ها، عبارات و اصطلاحات تفاوت و جاذبه داشت، انتقادات تند و تیز نسبت به مسائل روز بود که در ذهن ما نقش بست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با تاکید بر اینکه اساتید بزرگوار ماحصل تجربه خود را با علاقه و بدون اجبار در قالب درس، خاطره و یا هر چیز دیگر بیان می کردند، گفت: همه آن بیانات درس زندگی بود. همه ما مراحل مختلف زندگی را برای تکامل، زندگی بهتر و رعایت حقوق یکدیگر سپری می‌کنیم. بهتر زندگی کردن به معنای ایجاد نکردن ناراحتی برای خود و دیگران است؛ یعنی همان راه و روشی که دوستان و اساتید طی کردند. شاید مسائلی که در این جلسه بیان می شود مورد استفاده همکاران قرار گیرد. آنچه ما در آن دوره آموختیم از 100 ساعت کلاس درس بیشتر ارزش داشت. حدود 30 سال پیش در اولین جلسه قتلی که رفتم و استاد آشوری وکیل مدافع طرف مقابل بودند از صحبت های ایشان در آن جلسه بسیار درس گرفتم. پس راه هایی که رفتند و تجربه کردند را بیاموزیم و به موقع بکار ببریم.

خرمشاهی با اشاره به پرونده ریحانه جباری عنوان کرد: در پرداختن مجدد به این پرونده به دنبال کالبدشکافی و راه انداختن جنجال جدید نیستیم. هر دو طرف پرونده از دیار باقی رخت بربستند و دستشان از دنیا کوتاه است. زیاد وارد جزئیات پرونده شدن قطعا دارای تبعات است. اگر آقای تردست باید از حکمی که صادر کردند دفاع کنند و من هم به عنوان وکیل پرونده برای دفاعیات مصرّ شوم، جلسه به جایی می رود که ممکن است موجبات تکدر خاطر خانواده ها را فراهم کند.

این وکیل دادگستری با بیان اینکه صرفا یک طرح کلی از پرونده ارائه می شود تا شاید در موارد مشابه به کار گرفته شود، زیرا این پرونده مختومه است و آن دختر زنده نمی شود و حکم پرونده هم تغییر نمی کند، تصریح کرد: می توانیم از حواشی این پرونده درس بگیریم. با توجه به اینکه به پیگیری پرونده‌های مربوط به قتل علاقمند هستم دوره ای گفته شد که خرمشاهی قتل باز است، البته اصطلاح مناسبی را انتخاب نکردند اما باید بگویم بله به دفاع در پرونده ها به جهت دفاع از حقوق متهمین، خصوصا متهمین پرونده های قتل که دستشان از زمین و زمان کوتاه است با این تصور که بتوانم جان یک انسان بی گناه را نجات دهم، علاقه داشته و دارم. خیلی مهم است که یک وکیل بتواند از راه حقوقی جان یک انسان متهم به قتل را نجات دهد.

وی افزود: شاید برخی بگویند این استدلال صحیح نیست. گاهی ما زحمت می کشیم و تلاش می کنیم فردی را از چوبه دار نجات دهیم اما بعدها فرد نجات یافته رها می شود. حرفه وکالت علاوه بر اینکه حرفه بسیار محترم و معقولی است، بسیار سخت هم هست. ما وکلا به نوعی مشکلات مردم را می خریم. دردسر و ناراحتی موکل عینا به وکیل منتقل می شود. مخصوصا در پرونده های مربوط به قتل ممکن است هر لحظه تماس بگیرند و جویای جریان پرونده شوند. کابوس و وحشت لحظه اعدام خیلی سخت است. دائم استرس، اضطراب، تشویش و دلهره وجود دارد و از موکل به وکیل منتقل می شود.

این وکیل دادگستری با بیان اینکه معدود افرادی هستند که مرگ و زندگی برایشان علی السویه بوده است اما در حالت کلی نمی توان نگران نبود، خاطرنشان کرد: در نهایت وکلا زودتر از حد معمول پیر می شوند. این حرفه سخت و پرونده های قتل سنگین است. اگر قرار است دفاع پرونده متهم به قتل را بر عهده بگیرید باید از خیلی چیزها بگذرید. انواع و اقسام بیماری ها به سراغ شما می آید. پرونده ریحانه جباری اولین پرونده دفاع مشروع بود و تا سال 1379 به دفاع مشروع پرداخته نشده بود. حدودا در سال 79 قتلی اتفاق افتاد و تا زمان صدور حکم و قطعی شدن، معروف نشده بود تا اینکه خانواده ایشان آمدند و نهایتا درخواست اعاده دادرسی مطرح کردیم. این پرونده در سال 81 و پس از ورود من به پرونده در جامعه و اذهان عمومی خصوصا در اذهان زنان زلزله ای ایجاد کرد.

خرمشاهی افزود: زنی در دفاع از ناموس خود مرتکب قتل شد. از ابتدای پرونده هم ادعا کرد مورد تهاجم و سوءاستفاده قرار گرفته و مجبور به قتل سوءاستفاده کننده در شرایط خاص شده است. دادگاه بدوی این پرونده را به یک هیات 5 نفره یعنی دو تن از پزشکی قانونی و 3 نفر مامور آگاهی ارجاع داد. صحنه قتل بازسازی شد و صحبت ها را یادداشت کردند. آثار انگشت و ... بررسی شد و یک گزارش یک صفحه ای نوشته شد. آن 5 نفر رای قضایی دفاع مشروع ندادند و مطرح کردند که مطالب بیان شده توسط خانم عین واقعیت است و گزارش را به دادگاه ارسال کردند. قاضی دادگاه علیرغم خواندن گزارش و صداقت در کلام حکم قصاص صادر کردند و پرونده به مراجع بالاتر رفت.

وی با بیان این ادعا که دفاع مشروع سال 81 از دل قوانین بیرون کشیده شد و تا پیش از آن مغفول مانده بود، گفت: آن زمان اذهان جامعه و خصوصا زنان عکس العمل هیجانی نسبت به پرونده نشان دادند. اغلب این افراد هنرمندان، نماینده مجلس، نویسنده، استاد دانشگاه و ... بودند که موضع گرفتند، پس تکلیف ما اگر مورد سوء قصد انسان ناسالم قرار گرفتیم چه خواهد شد؟ اگر تمکین کند اتهاماتی به او نسبت داده می شود و اگر هم دفاع کند حکم به اعدام و قصاص می دهند. آن زمان خیلی ها با ما صحبت کردند و عکس العمل نشان دادند.

این وکیل دادگستری با تاکید بر بازتاب گسترده این پرونده در جامعه، بیان کرد: بسیاری از افراد این موضوع را سیاسی جلوه دادند. وکیل ممکن است گرایشات سیاسی داشته باشد اما در زمان دفاع نباید کاری به مواضع سیاسی داشته باشد. اگر وکیل زمان دفاع به جای پرداختن به دفاعیات حقوقی گرایشات سیاسی ارائه کند به خطا رفته است. در نهایت با توجه به اینکه این پرونده اعتبار امر مختومه دارد اما نکات زیادی در پرونده وجود داشت. مواردی در رابطه با خودشیفتگی مطرح شد که اگر قرار باشد استنادی برای انجام قتل باشد، صحیح نیست. آیا فرد محجور، صغیر، مجنون و مغفول بوده است؟ گاهی شخصی به انواع و اقسام مشکلات روحی و روانی مبتلاست اما پزشکی قانونی آن را تایید نمی کند.

خرمشاهی اظهار کرد: همه کم و بیش دچار اختلال شخصیتی و روانی هستیم اما ارتباط آن با قتل به هیچ عنوان نمی چسبد. در این پرونده درست است که ریحانه مکلف بوده اما به اندازه مرد 50 ساله تجربه نداشته است. اگر قرار است شخصی را متهم بدانیم  به دلیل خلاف شرع بودن رابطه انگشت اشاره باید به طرف هر دو باشد. در ابتدای این حادثه دو وکیل که گویا اکنون در ایران نیستند وکالت پرونده را بر عهده گرفتند. دفاعیاتی کردند که بخشی ژورنالیستی، بخشی حقوقی و بخش دیگر سیاسی بود.

وی گفت: اگر جای قاضی بودم زمانی که وکیل حرفی غیرحقوقی می زد می‌گفتم حرفش خارج از ساختار دفاع و غیر حقوقی است. کاش قانونی بگذارند که در آن حداقل سابقه وکالت پرونده های قتل، 10 سال عمر پروانه وکالت و تجربه وکالت باشد. صدا و سیما زیربنای نگاه بد جامعه به وکلا را بنا نهاد. اگر چه صدا و سیما همیشه به من روی خوش نشان داده اما بارها نقد خود را به این رسانه مطرح کردم. باید بگویم که هیچ وکیلی از نفس قتل دفاع نمی کند بلکه از حقوق دفاع می کند تا پرونده به مسیر انحرافی نرود. وکیل باید حداقل 10 سال سابقه وکالت داشته باشد، شعار نگوید و عیله موکل خود حرف نزند. کار وکالت بسیار حساس است. اگر وکیلی تمایلات سیاسی داشته و بی ربط گفته است ربطی به پرونده ندارد. اگر دفاعیات بلاوجه است در دادنامه قید شود دفاعیات وکیل بلاوجه بوده است.

این وکیل دادگستری با بیان اینکه دفاع مشروع شرایطی دارد، اظهار کرد: در این پرونده تعاریفی از دفاع مشروع از منظر فقه و قوانین و نظریه حقوق دانان آوردیم. افراد بر اساس آموزه های جزای اسلام، قوانین عرفی و نظام دادرسی دنیا نه تنها حق دارند، بلکه مکلف هستند اگر زمانی در مورد جان و مال و ناموس خود احساس خطر کردند تحت شرایطی از خود دفاع کنند. در این حالت جرم واقع شده اما مجازاتی بر آن مترتب نمی شود. خلاصه دفاعیات ما آن زمان این بود که شرایط سخت بوده و انگیزه ای برای قتل وجود نداشته است. این شخص از ابتدای دفاعیات خود گفت که از ناموس خود دفاع کردم اما محاکم سخت می گیرند و اثبات دشوار است. در این شرایط شخص ثالث کجاست؟ آن زمان گفتند باید قاعده را رعایت می کردی و ابتدا داد و فریاد می کردی. پاسخ داد شوکه بودم و نمی توانستم هر فردی جای من بود همین کار را می کرد.

خرمشاهی در پایان افزود: در این شرایط سخت است بگویی قانون را ورق بزن و ببین اول چه باید کرد. در این شرایط روح و روان بسیار آشفته می شود. گفتیم اگر دفاع مشروع را نمی پذیرید اصل اقدام کشنده نبوده است. اما دادنامه صادر شد و به دیوان رفت و در نهایت فاتحه مع الصلوات. دیگر مقصر بودن یا نبودن موضوعیت ندارد. از این حواشی درس بگیریم. اگر وکیل خود را با غم و شادی موکل تطبیق ندهد نمی تواند دفاع کند. رسانه ها هم در بیان مسائل نقش مهمی دارند. قضاوت سطحی نکنیم و به دنبال عمل برویم تا در آینده این مسائل گریبانگیر افراد نشود.

در ادامه این نشست افضل السادات حسینی دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه تهران با طرح این سوال که ریحانه و امثال ریحانه ها مجرم هستند یا قربانی؟ گفت: از بعد حقوقی به طور حتم تمامی ابعاد دیده شده و ایشان را مجرم شناختند اما قصد داریم این مورد را از بعد روانشناسی مورد بررسی قرار دهیم. دلیل پذیرش من برای حضور در این جلسه نگاه پیشگیرانه به موضوع بود تا قتل هایی از این دست کمتر شود. در مورد این پرونده به دلیل عدم ارتباط مستقیم با فرد امکان قضاوت صد درصدی وجود ندارد. اما با مجموع بررسی هایی که صورت گرفت می توان مباحثی را مطرح کرد.

وی با بیان اینکه ریحانه و امثال ریحانه را به جهت برخورداری از بعد ارادی و اختیاری مجرم می دانم که نمی توان او را از این بعد تبرئه کرد، اظهار کرد: اما از وجه دیگر مانند اینکه اصلا به چه علت ریحانه در این جریان قرار گرفته و پایانش به نتیجه بد منتهی شده است؟ می توان به موضوع نگاه کرد. شرایطی مانند دوران کودکی، روابط خانوادگی، مشکلات خانوادگی ممکن است تاثیرگذار بوده باشد. به عقیده من 6 سال ابتدای زندگی بخش مهمی از شخصیت انسان ها را شکل می دهد. در ادامه جریان شکل گیری شخصیت و هویت دوره نوجوانی بسیار اهمیت دارد که شامل دوره سنی 12 تا 18 سال و حتی در برخی جوامع 20 سال می شود. ریحانه در سن نوجوانی این اقدام را انجام می دهد، در حالی که هنوز وارد دوره جوانی نشده و مرتکب قتل می شود.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه به عقیده من ریحانه در آن دوران با بحران هویت روبرو بوده است، عنوان کرد: این فرد درست در زمانی که باید یک انسان سالم باشد قربانی شرایط جامعه و خانواده شده است. از طرفی انگشت اتهام خود را تماما به سمت شرایط نظام بیمار آموزش می برم. با جوانان و نوجوانان خود چه می کنیم؟ در مورد ریحانه به جد می گویم با شخصیت رشد یافته روبرو نبودیم. گویا در همان زمان در زندان با این فرد مصاحبه شده و در نهایت مصاحبه کننده به تشخیص خودشیفتگی این فرد می رسد.

حسینی تصریح کرد: شخصیت خودشیفته تا حدودی در همه انسانها وجود دارد و اصلا هم ایرادی ندارد. دوست داشتن خود خوب است اما تا یک حد و مرز مشخص و تا جایی که به خود بزرگ بینی تبدیل نشود. انسانهای خودشیفته به اینکه محور توجه باشند و خود را مهم جلوه دهند نیازمند هستند. به هیچ عنوان اجازه نقد به دیگران نمی دهند و تحمل نقد را ندارند. بین خود واقعی و خود ایده این افراد فاصله زیادی وجود دارد. این افراد به شدت اهل رقابت و حسادت هستند.

وی افزود: در این پرونده قاتل مقابل او ایستاده و در صدد انکار قول و قرارهای خود بوده است. ریحانه در صحبت ها همچنان با نفرت از مقتول یاد می کند. در صورتی که به سینه این افراد دست رد خورده شود به دنبال تنبیه هستند. این افراد معمولا درون خود احساس عدم امنیت دارند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۶۶۲۷۸۸/هیچ_وکیلی_از_نفس_قتل_دفاع_نمی_کند_بلکه_از_حقوق_دفاع_می_کند را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی: