به نقل از «ایلنا»

آیت الله سیستانی اجازه نداد آبروی مرجعیت سرمایه کسی شود

تاریخ انتشار: ۲۶ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۸۶۸۰۰۱۱/آیت_الله_سیستانی_اجازه_نداد_آبروی_مرجعیت_سرمایه_کسی_شود

آیت الله علوی بروجردی در گفت‌وگوی تفصیلی با شفقنا نکات بسیار مهمی در باب فتوا و جایگاه امروز مرجعیت و روحانیت و نقش حضرت آیت الله العظمی سیستانی در میان شیعه و سایر مذاهب بیان کرد. آیت الله علوی بروجردی نسبت به عملکرد امروز روحانیت انتقاد می کند و می گوید: ما قدری از مردم فاصله گرفتیم و دیگر برای مردم پدری نمی کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مردم به قول معروف در حوادث و ناراحتی ها همیشه به ما پناه می آوردند و ما پناه مردم بودیم، اما امروز این مساله کمرنگ شده به این دلیل که فرد روحانی متصدی اجرا شده، به این دلیل که ما آنطور که باید و شاید مسئولیت های خودمان را جدی نگرفتیم، به این دلیل که از جامعه خود شناخت لازم نداشتیم.

حرمت مرجعیت را باید شخصیت مراجع و روحانیت حفظ کنند و بی جهت در مسایل از آبروی روحانیت مایه نگذارند، اگر این حرمت حفظ شد، هر کجا شیعه هست، نفوذ فتوا هم خواهد بود. و بدانیم که اگر به طور روزمره مرجع تقلید در همه کارها دخالت کرد و وارد شد، اثر فتوا از بین می رود، اما در مواقع حساسی که هویت شیعه، هویت مملکت و ناموس شیعه به خطر می افتد، وظیفه ورود دارد.

او می‌گوید: حضرت آیت الله سیستانی در مسایل سیاسی و حکومتی به گونه‌ای عمل کردند که آبروی مرجعیت سرمایه کسی نباشد و این برداشت صورت نگیرد که این شخص را مرجعیت سرکار آورده و اگر خوب عمل نکرد، مرجعیت کاستی پیدا کند؛ این هنر آیت الله سیستانی است. یعنی تا به امروز نه تنها ایشان عراق را با این تدبیر گرداندند بلکه به گونه‌ای حرکت کردند که گَردی به دامن مرجعیت و روحانیت ننشسته است و این نقش بسیار ارزنده و ارزشمندی است.

او معتقد است که در حال حاضر نفوذ مرجعیت وجود دارد منتهی باید سعی کنیم گسست هایی که گوشه و کنار ایجاد می شود را ترمیم کنیم، به خصوص روحانیونی که تریبونی دارند باید از این تریبون حرف هایی بزنند که سنجیده و قابل قبول برای مردم باشد تا پذیرفته شود. این تریبون ها را جایگاه مبارزات خطی، جناحی و حزبی نکنیم.

باید از شخصیت حضرت آیت الله سیستانی و مرجعیت ایشان بهره برداری کنیم و بیاموزیم و بدانیم که ما هم در حال حاضر در کشورمان به نفوذ مرجعیت نیاز داریم و کسانی که در رده ها و کارهای مختلف، این مرجعیت را می کوبند و به اصطلاح نزول می دهند و خراب می کنند، توجه داشته باشند که چه نیرویی را می کوبند.

متن گفت وگوی شفقنا با آیت الله علوی بروجردی را می‌خوانید:

* نقش مهم و تأثیرگذار مرجعیت در عالم اسلام مشخص و قابل بحث نیست، اما در جامعه ای مانند عراق با توجه به انشقاق ها و دسته بندی هایی که هست و همچنین به توجه به حضور تکفیری ها در این کشور، نظر مرجعیت حرکت و انرژی خاصی را داشته و دارد و همین مساله موجب آزادسازی موصل از دست داعش شد که پیروزی بزرگی برای مردم عراق است. با توجه به اینکه حضرت آیت الله العظمی سیستانی به عنوان مرجع اول کشور عراق مطرح هستند دقت نظر و سلوک ایشان تا چه اندازه در حفظ منزلت مرجعیت و فتوا موثر بوده است؟

یک مسئله داریم و آن نقش مرجعیت برای قوام مکتب هست؛ این نقش در موقعیت های مختلف متفاوت است، وقتی در کشوری شیعه، در اقلیت باشد، هَمّ مرجعیت برای حفظ حقوق شیعه صرف می شود، اما در کشورهایی که شیعه در اکثریت هستند، حرکت مرجعیت تنها برای حفظ حقوق شیعه نیست بلکه برای حفظ حقوق همه مردم حتی اقلیت هاست و این مسئله مهمی است، طبعاً نقش مرجعیت و تدبیری که شخص مرجعیت در نظر بگیرد، در کشورهای مختلف مانند ایران، عراق، بحرین و آذربایجان متفاوت است، در عراق همانطور که اشاره کردید، ما تنوع قومی بسیار تندی داریم یعنی فقط مسئله شیعه و سنی نیست، سال های سال این اکثریت شیعه با تمام قوا کوبیده شده، در مقابل سنی داریم که در گذشته حاکم بوده و طبعاً عقده های فراوان در دل مردم ایجاد کرده و اقلیت های دیگر مثل کردها را داریم که سنی هستند، اما قومیت آنها بر جهت مذهب آنها حاکم هست، ترکمان ها را داریم که اکثراً شیعه هستند؛ یزیدی ها در آنجا هستند و گروه های مختلف که در واقع عراق مرکز این گروه ها بوده است، اما امروز شیعه حاکمیت پیدا کرده و حکومت دست شیعه است، از طرفی دیگر مرزهایی که کشور عراق را بستند، واقعی نیستند، این مرزها، مرزهای سیاسی هستند یعنی دولت انگلیس و دیگر دولت ها منافعی در آن زمان داشتند، مرزهایی که در کشورهای سوریه، اردن، عراق، عربستان و حتی کشورهایی که در حاشیه خلیج فارس واقع شدند، تصنعی و سیاسی هستند و بر اساس قومیت بسته نشده اند بلکه بر اساس منافع سیاسی بسته شده است لذا عراق کشوری است با این تنوع و مرزها و طبعاً درگیری، لازمه این اعمال نظر سیاسی در مرزبندی است. ما این مشکلات را در گذشته عراق هم داریم و فقط امروز نیست؛ تاریخ عراق پر از مشکلات است یعنی این مرزبندی به گونه ای درست شده است که همیشه قابلیت تحریک و حرکت برای آقایان و استعمارگران وجود داشته باشد، اما به هر حال ما هستیم و وضع موجود!

بعد از اینکه صدام را کنار زدند حکومت به دست شیعه افتاد، اما شیعه چه کسانی هستند؟ آنها احزاب و افراد سیاسی هستند؛ عمدتاً حزب الدعوه بوده و توجه داشته باشیم که ریشه پیدایش حزب الدعوه در مقابل حزب شیوعی عراق و حزب بعث است، حزب شیوعی، حزب کمونیسم بود، از دوران پیدایش شوروی و دوران استالین، حتی قبل از استالین و حتی زمان لنین که کمونیسم بین الملل را گسترش می‌دادند و مرکزی در مسکو داشتند و در دانشگاه پاتریس لومومبا نیرو تربیت می کردند، حزب شیوعی در عراق شکل گرفت. در مقابل حزب شیوعی تحرکات اسلامی را حتی در حوزه نجف هم داشتیم، اما بعداً غلبه با حزب بعث شد، حزب بعث حزبی ملی گرا بود، در مقابل حزب شیوعی. آنها با دموکراسی قدرت را به دست نگرفتند بلکه با کودتا قدرت را به دست گرفتند و بعثی ها حاکم شدند، جریان حزب الدعوه در مقابل حزب شیوعی بود، نوشته های مرحوم سیدمحمدباقر صدر مانند اقتصادتنا و فلسفتنا در جهات مختلف نوعاً به افراد و تفکرات کمونیستی ناظر هست؛ همه نوشته های ایشان نوعاً در آن وعاء نوشته شده است؛ نمی توان گفت که ایشان از متکفران حزب الدعوه بوده، اما از کسانی بوده که تفکر ایشان در این مجموعه دخیل بوده و طبعاً با حزب بعث که ملی گرا بود، مخالف بودند و معارض شدند و حکومت شروع به کوبیدن آنها کرد و بسیار هم ضربه خوردند لکن اگر بخواهیم بگوییم که حزب مذکور، یک حزب اسلامی و شیعی تمام عیار هست، به یک بنا می توان گفت و به یک بنا نمی توان چون ریشه پیدایش حزب الدعوه از حرکت اخوان المسلمین مصر است یعنی حرکت اخوانی به اصطلاح منشأ تشکیل حزب الدعوه شده است؛ وقتی آن آقایان چنان تفکری دارند، می توانند آن را در عالم سیاست ابراز کنند چرا ما شیعه با این همه تعالیم وسیع و اساسی نتوانیم این کار را کنیم؟! لذا حزب الدعوه شکل گرفته است منتهی حزب الدعوه در داخل خودش مشکلات زیادی داشته است از جمله مشکلاتی که با مرجعیت و روحانیت دارد؛ همه این مسایل و مشکلات قبل از این بود که صدام کنار زده شود حتی گاهی از اوقات بین آقایان و سیدمحمدباقر صدر که از بنیان گذاران یا از ایدئولوژیک های حزب الدعوه بودند، اختلاف پیش می آمد، بعضی از این آقایان هم این اختلافات و مسائل را نوشتند و چاپ کردند؛ وقتی این قدرت به دست شیعه افتاد، حزب متشکلی که در عراق بود و قوام و افراد تحصیل کرده داشت و می توانست حکومت کند، حزب الدعوه بود طبعاً حزب الدعوه حکومت را در دست گرفت و این حزب هم در داخل خود انشقاق داشت و هم با مرجعیت مسئله داشت؛ مسئله به این معنا که آنها یک حزب نیستند که تابع مرجعیت شیعه باشند بلکه تابع تفکر خودشان هستند؛ بسیاری از احزاب شیعه هم همینطور هستند تا جایی که مرجعیت همراهی می کند، هستند و اگر همراهی نکرد، مقابل مرجعیت می ایستند البته بزرگانی در حزب الدعوه مورد علاقه ما هم هستند، اما فعلاً می خواهیم تحلیل و ریشه ای بررسی کنیم.

پس از اینکه حزب الدعوه حکومت را به دست گرفتند، در دوران حاکمیت شیعه انصافاً در عملکردی که داشتند، خوب عمل نکردند و سنی ها بر آشفتند، حرکت هایی در بینشان شکل گرفت البته نقش بسیار مخرب از ناحیه عربستان و بعضی کشورهای دیگر را نمی توان نادیده گرفت، این کشورها حرکت بسیار تخریبی داشتند و سنی های داخل را در مقابل حزب الدعوه تحریک می کردند، پول بی حساب در کار می ریختند و این وضعیت را به وجود آوردند؛ مشکل ما با حزب الدعوه این بود که نتوانستند بر این جریان سوار شوند؛ عربستان تحریک می کند، پول می دهد، اما سیاست شما چیست؟ فقط جنگیدن و کشتن و کنار زدن که نمی شود؛ اینها سنی هستند، اهل این ممکلت هم هستند، بیگانه تحریکشان می کند و در نهایت مقابل شما ایستادند، اما شما باید راهی پیدا کنید که آنها را از سلطه بیگانه خارج کنید تا در عین حال که عراقی و سنی هستند، با شما همراه باشند؛ حزب الدعوه از عهده این امر برنیامد لذا این حرکت های تخریبی مانند داعش شکل گرفت، ریشه این گروه تروریستی قبل از جنگ افغانستان مقابل شوروی به وسیله آمریکا ریخته شد و القاعده شکل گرفت، از زمان پیدایش القاعده تمام حرکت هایی که در این مسیر پیدا شده به نحوی با این اساس مرتبط هستند. خانم کلینتون وزیرخارجه سابق آمریکا تشریح کرد به این معنا که داعش را خودمان ساختیم؛ در این اختلافاتی که پیدا شد و بستر آن را هم خود آمریکا با حمله به عراق فراهم کرده بود، این بستر یک وضعیتی را پیش آورد که غرب برای حفظ منافع خود تکیه اش را روی اسلام سنی بگذارد و این اسلام سنی هم دربست در اختیار آنها نیست یعنی اسلام حنفی یا حنبلی یا مالکی یا امثال اینها اینطور نیست که در مقابل استکبار و استعمار خاضع و تابع باشند؛ آنها یک حرکت سنی می خواستند که در بین این فرقه ها از این ابزار استفاده کنند و آنها را به نفع خودشان تهییج کنند، این بود که داعش را به وجود آوردند؛ داعش یک حرکت اصیل سنی نیست، یک حرکت اصیل استعماری است منتهی در بستر اهل سنت شکل گرفت و به وجود آمد؛ متاسفانه پیشرفت آن هم در عراق با بی تدبیری حکومت همراه بود و موجب شد عده ای معدود موصل را تصرف کنند که این تصرف با تزریق پول بوده است؛ در حقیقت عراق با این اختلافات قومی و مذهبی، با این مرزهای سیاسی، با این سابقه حکومتی غیرمدبرانه از ناحیه احزاب؛ وقتی گیر می افتد و موصل از دست می رود و اعلام خلافت اسلامی می کنند و زمین های خود را توسعه می دهند، نه تنها هویت شیعه عراق بلکه هویت عراق به خطر می افتد؛ در این زمان هنر مرجعیت شیعه یعنی حضرت آیت الله العظمی سیستانی خودش را نشان می دهد و حرکت می کند، بعضی از رسانه های ما از حضرت آیت الله سیستانی به عنوان مرجع شیعیان عراق تعبیر می کنند که تعبیر درستی نیست؛ در ایران مقلدین ایشان نسبت به دیگر بزرگان و مراجع کم نیستند؛ ایشان مرجع شیعیان جهان هستند نه مرجع شیعیان عراق منتهی مرجع شیعه ای که در حال حاضر در عراق واقع شدند و مهم قصه و عظمت مرجعیت این است که در مرجعیت نگاه نمی شود که این مرجع، ایرانی است؟ عرب است؟ عراقی است؟ غیر عراقی است؟ پاکستانی است؟ مرجع، مرجع شیعه است با همان اصالت های گذشته، با همان جهاتی که ما در تاریخ مرجعیت شیعه در طول ۱۴۰۰ سال دیدیم لذا ایشان اعلام قیام کردند حتی بسیار لطافت در این کار به خرج دادند، در این باره نوشته و مکتوبی نیست بلکه ایشان به وسیله نمایندگان خودشان اعلام کردند که هرکسی می تواند سلاح به دست بگیرد و واجب کفایی است که در این قصه ورود کند و بسیاری ورود کردند؛ معمولاً در اینگونه موارد که حرکت عمومی می شود و عامه مردم می آیند، افراد نامناسب هم در این گروه ها وارد می شوند، حملاتی صورت می گیرد و کارهای نامناسب از جمله غارت و قتل اتفاق می افتد، اما تدبیر آیت الله سیستانی در این مورد را می توان در بیانیه های ایشان به وفور دید، ایشان در صحبت ها و بیانیه هایشان تأکید می کنند که کسی حق ندارد، شخصی را به عنوان اینکه شیعه نیست، مورد هجمه قرار دهد، حق ندارد جان او را بگیرد، حق ندارد مال او را بگیرد، سنی است، اما در امان است، یزیدی است، اما در امان است؛ دنیا و استعماری که اسلام سنی را تا به امروز مطمح نظر خودش قرار داده که شیعه حافظ منافع خودش است و آنگونه که باید منافع آنها را حفظ نمی کند، اینها توجه داشته باشند که مرجعیت شیعه امروز حفظ دماء یزیدی ها را به عهده گرفته است یعنی همان دفاعی که از خون شیعه می کند، همان دفاع را از خون سنی و یزیدی دارد، همان دفاع را از خون کسانی دارد که هیچ عقیده ای ندارند؛ کسانی در عراق هستند که اصلاً معتقد به دینی نیستند، مرجعیت از حق و خون آنها هم دفاع می کند، این چیزی است که مرجعیت در طول تاریخ داشته و در بسیاری از کشورها اتفاق افتاده است؛ مرحوم آقای بروجردی را در این قصه می بینیم، ایشان حرکت های بسیاری دارند؛ مثلا بین محله یهودی ها و قبرستان یهودی ها، محله مسلمان نشین واقع شده بود، جنازه یهودی که به سمت قبرستان یهودی حرکت می کرد، بچه مسلمان های جاهل به جنازه سنگ می زدند؛ مرحوم بروجردی روحانی شهر بود در این مورد تذکراتی دادند، اما به حرف او گوش ندادند، ایشان باز تذکر دادند و باز هم گوش ندادند، لذا هر یهودی که فوت می کرد، ایشان به محله یهودی ها می رفتند و دنبال جنازه یهودی تا قبرستان راه می افتادند، بچه مسلمان ها هم به احترام ایشان به جنازه سنگ نمی زدند؛ مرحوم بروجردی آنقدر این حرکت را ادامه دادند تا سنگ زدن تعطیل شد. در دوران شاه، بهاییت به دربار و ادارات نفوذ کرده بود، به هرجایی که متدینی بود حمله می کردند مثلا به برخی از محلات مسلمان نشین حمله کردند و کشت و کشتار راه انداختند؛ از سوی دیگر مسلمانان تصمیم گرفتند به چند دِه بهایی نشین در منطقه آباده حمله کنند؛ این خبر به مرحوم آقای بروجردی رسید، ایشان عده ای از علمای قم را به دِه بهایی نشین فرستاد و گفت که شب در دِه آنها بخوابید و اعلام کنید که نمایندگان مرجعیت شیعه به اینجا آمدند که دیگر مسلمانان حمله نکنند، در حقیقت نظر آقای بروجردی این بود که جان آنها باید حفظ شود؛ این مرجعیت شیعه است. آنچه که ما امروز از حضرت آیت الله العظمی سیستانی می بینیم قبلاً در مرحوم آقای بروجردی و آقا سیدابوالحسین اصفهانی دیدیم، قبلاً در دیگر مراجع دیدیم.

ایران تنها کشور اسلامی است که هنوز یهودی در این کشور زندگی می کند، در بازار تهران مغازه دارد و کسب و کار می کند؛ مسیحی ها که عمدتاً ارمنی ها هستند، از قدیم الایام در ایران و در کنار ما زندگی می کنند، زرتشتی ها هم سال هاست که در کنار ما و در شهرهایی مانند تهران، یزد و کرمان زندگی می کنند؛ این گروه ها با اینکه اقلیت بودند توانستند کنار ما دوام بیاورند و در کنار هم زندگی مسالمت آمیزی را سپری کنیم؛ این امر حاصله همان نقش مرجعیت شیعه در طول هزار و چهارصد سال گذشته است، همیشه دولت­ها همراه نبودند، مثلا در ترکیه دیدیم که با ارامنه چه کردند، ارامنه مقابل آنها بودند و بعد آنها را متهم کردند که جاسوس روسیه هستند و قتل عامی به راه انداختند که امروز در دنیا با نام قتل عام ارامنه مطرح است البته غربی ها خیلی به این مساله دامن می زنند برای این که عثمانی یک حکومت مسلمان بوده است، اما به هر حال قتل عامی به وجود آمده که البته به قول غربی ها نسل کشی نبوده، اما کشتار وسیع بوده است؛ این مساله در ایران اتفاق نیفتاده، برای این که ما در کشور خودمان متمکن از این مرجعیت بودیم؛ در عراق هم قصه به همین صورت است، مرجعیت شیعه وارد شده و بعد کنترل هم می کند و به حشدالشعبی و نیروهای مردمی عراق تأکید می کند که شما شیعه و نیروی غالب هستید، اما حق ندارید خانه و گلیم پیرمرد یزیدی که در خانه اش نشسته را به هم بزنید و بساطش را از بین ببرید، باید خود او و خانه اش محفوظ باشد؛ این یعنی مرجعیت شیعه و این رویکرد، عظمت و نقش مرجعیت را نشان می دهد که مرجعیت و روحانیت شیعه، پدری است؛ نه تنها پدری برای شیعه بلکه پدری برای عامه مردم است.

نقش ممتاز آیت الله سیستانی در عراق در همین خلاصه نمی شود، من جداً از شما عزیزان می خواهم که قدری در مشی و روش آیت الله سیستانی دقت کنید؛ برنامه ها و حرکات ایشان را بسنجید؛ در حکومت های مختلفی که آمدند، هیچ وقت ندیدیم که آقای سیستانی در جزئیات امور حکومت وارد شوند، هیچ وقت ندیدیم که آقای سیستانی شخص تعیین کنند و از او دفاع کنند و بگویند این فرد باید وزیر باشد حتی ایشان اعلام مخالفت کردند که در نظام عراق که شیعه و سنی است، روحانیون مناصبی یا به اصطلاح مسئولیت اجرایی را به عهده بگیرند؛ برای اینکه در این جامعه، تحمل این جهت مشکل هست، با این که خود آقایان حزب الدعوه ای ها افراد روحانی هم دارند، اما در عین حال ایشان حتی به آنها هم تذکر دادند که در سمت های اجرایی از افراد با لباس روحانیت استفاده نکنید چون اجرا به هر حال بالا و پایین و کمبود دارد، ضرورتی ندارد که روحانیت و مرجعیت آبرو بگذارد، اما مرجعیت در کلیات امور هرجا که مجموعه کج می رود، موجی شده است؛ در همین تعویض نخست وزیر حرکت هایی صورت گرفت، ایشان اصرار داشتند که تحولی باید به وجود بیاید و کاری باید انجام شود، اما در اینکه این کار چطور انجام شود و چه کسی بیاید، دخالت نمی کردند تا آبروی مرجعیت سرمایه کسی نباشد و این برداشت صورت نگیرد که این شخص را مرجعیت سرکار آورده و اگر خوب عمل نکرد، مرجعیت کاستی پیدا کند؛ این هنر آیت الله سیستانی است. یعنی تا به امروز نه تنها ایشان عراق را با این تدبیر گرداندند بلکه به گونه ای حرکت کردند که گَردی به دامن مرجعیت و روحانیت ننشسته است و این نقش بسیار ارزنده و ارزشمندی است و چیزی است که در تاریخ از ایشان می ماند.

دیدیم که شخصیت های بزرگ روحانی و مراجع بزرگ به آیت الله سیستانی تبریک گفتند و واقعاً تبریک این پیروزی را به ایشان باید گفت چرا که آن روزگاری که همه ناامید و مأیوس بودند ایشان با حرکتشان امید را به میان مردم برگرداندند و حرکت ایشان بسیار ارزشمند بود البته نقش های دیگر را فراموش نکنیم بعضی از عزیزان ایرانی و سرداران بزرگوار ما، مخصوصاً در ابتدای قصه در حفظ بغداد و در جلوگیری از قتل عام مندلیب نقش بسزایی داشتند، آن زمان که شهر مندلیب را محاصره کرده بودند، چهل هزار نفر آنجا بودند و عمدتاً هم شیعه بودند، مقام معظم رهبری دستور اکید دادند که شهر مندلیب حفظ شود؛ به هر حال این نقش های موثر را نمی توان درنظر نگرفت، اما نقش آیت الله سیستانی انصافاً نقش بسیار برجسته و عالی هست و باید به شیوه کار و نظارت ایشان، اصراری که دارند مبنی بر اینکه روحانیت در مقام ارشاد و نظارت باشد و در مقام اجرا نباشد، پرداخته شود.

به حساب اینکه اکنون دولت ها منافع خودشان را دارند، رسانه ها و خبرگزاری ها عمدتاً در خدمت آنها هستند، اما گاهی اوقات اطلاعاتی از این