به نقل از «خبرگزاری آریا»

پيشگامي رسانه ملي در ترويج ادبيات فارسي

تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۸۷۱۳۶۳۷/پیشگامی_رسانه_ملی_در_ترویج_ادبیات_فارسی

خبرگزاري آريا - ادبيات در فرهنگ و تمدن ما ريشه و سابقه طولاني دارد و کمتر کسي را مي‌توان يافت که اشعاري از شعراي معروف ايراني را به ياد نداشته باشد. در طول اين سال‌ها علاوه بر توليد و پخش برنامه‌هاي ادبي، فيلم‌ها و سريال‌هايي هم داشته‌ايم که به روايت زندگي اديبان و شاعراني همچون نيما يوشيج، شهريار و.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

.. اختصاص داشته است.

تا به امروز تعداد برنامه‌هاي مستند و گفت‌وگو محور که به زندگي و آثار شعراي بزرگ ايراني پرداخته، کم نبوده که در اين باره مي‌توان به برنامه‌هاي شاخصي همچون کتاب باز، شاخه طوبي، با کاروان شعر و موسيقي، تماشاگه راز، مشاعره، قند پهلو، راديو هفت و ... اشاره کرد که البته توليد بخشي از اين برنامه‌ها همچنان ادامه دارد. برخي از اين برنامه‌‌ها به واسطه شاعر‌، کارشناسان و مجرياني که داشته‌اند در جذب مخاطبان و علاقه‌‌مندان جدي ادبيات به اين برنامه‌‌ها تاثيرگذار بوده‌اند. به عنوان مثال، برنامه مشاعره که در بستر يک رقابت هيجان‌انگيز، ادبيات را برجسته کرد. البته راديو بيش از تلويزيون از اين توانايي بهره برده و برنامه‌هاي تاثيرگذاري ساخته است. با توجه به اين‌که امروز روز بزرگداشت حکيم ابوالقاسم فردوسي و پاسداشت زبان فارسي است به همين دليل سراغ مديران و برنامه‌سازان رفته‌ايم تا نظر آنها را در ارتباط با توجه رسانه ملي به حوزه ادبيات فارسي جويا شويم.
هم‌جنس بودن راديو و ادبيات
صادق رحمانيان، مدير راديو فرهنگ در پاسخ به اين سوال که توليد برنامه‌هاي رسانه ملي در حوزه شعر و ادبيات فارسي تا چه ميزان توانسته نظر مخاطبان را تامين کند، به جام‌جم گفت: راديو از آغاز تاسيس تاکنون پيوند عميق و ريشه‌داري با زبان و ادبيات فارسي داشته و دارد. برنامه‌هاي ادبي بسيار متنوعي از راديو فرهنگ به عنوان يک شبکه تخصصي و شبکه‌هاي عمومي راديو پخش مي‌شود.
وي با اشاره به اين‌که برنامه‌هاي ادبي سهم عمده‌اي از جدول پخش را به خود اختصاص داده‌اند، عنوان کرد: پخش چنين برنامه‌هايي نشان مي‌دهد چه پيوند عميق و برجسته‌اي ميان ادبيات فارسي و راديوست. از سوي ديگر معتقدم راديو نسبت به تلويزيون بيشتر به حوزه ادبيات توجه کرده است.
مدير راديو فرهنگ ادامه داد: البته سهم راديو فرهنگ در حوزه ادبيات به‌ واسطه رسالت و ماهيتش بيش از ديگر شبکه‌‌هاست. ضمن اين‌که در برنامه‌هاي تخصصي راديو از خود شعرا به‌ عنوان مجري ـ کارشناس و گوينده استفاده مي‌شود. حضور خود شاعر در برنامه، حس و حال بهتري به آن داده و وجهه تخصصي برنامه را نيز تضمين مي‌‌کند. يکي از کارکردهاي شعرخواني در راديو، انتقال آرامش و لذت دلنشيني است که به مخاطب منتقل مي‌کند.
رحمانيان با ذکر مثالي توضيح داد: مثلا يک راننده تاکسي پشت ترافيک سنگين تهران با شنيدن يک شعر و موسيقي آرام مي‌گيرد و از استرس او کم مي‌شود. در طول اين سال‌ها قرار گرفتن شعر و موسيقي کنار هم به توليد برنامه‌هايي همچون با کاروان شعر و موسيقي و ... منجر شده است. دليل موفقيت راديو نسبت به تلويزيون در حوزه ادبيات به هم‌جنس بودن اين رسانه و ادبيات برمي‌گردد که درون مايه‌شان از يک جنس است. راديو تخيل و خيال‌انگيزي مي‌کند و شعر و ادبيات فارسي هم تخيل‌آفرين است. به همين دليل همنوع هستند.
وي افزود: البته در تمام ايران تعداد شاخه‌هاي زبان فارسي زياد است. زبان‌هايي مثل کردي، بلوچي، لري و ... هم ايراني هستند. بنابراين هر چقدر هم در اين حوزه کار کنيم، باز هم کم است.
مدير راديو فرهنگ با اشاره به اين‌که روزانه 30 درصد برنامه‌هاي اين شبکه به شعر، ادب و زبان فارسي اختصاص دارد، گفت: برنامه‌هاي فرهنگستان از واژه تا صدا، کلماتي که بوي تازگي مي‌دهد، چکامک، اسطوره‌هاي ايراني، شاعر در آيينه، ساحت شعر و... با محوريت ادبيات از راديو فرهنگ پخش مي‌شود.
اقبال مخاطبان
امير قميشي که تهيه‌کنندگي برنامه‌هايي در حوزه ادبيات از جمله قند پهلو را به عهده دارد، در ميان مخاطبان خاص و عام پرطرفدار است، وي در اين باره اعتقاد دارد: در پنج سال گذشته همه برنامه‌هايي که تهيه کرده‌ام در حوزه شعر و ادبيات فارسي بوده و نمونه بارز آن قندپهلو است. به غير از آن‌که خودم در طول سال‌هاي گذشته برنامه ادبي تهيه کرده‌ام، اما رسانه ملي به شکل جدي به مقوله ادبيات پرداخت کرده و کم نگذاشته است. البته معتقدم در اين حوزه هرچقدر هم تلاش کنيم، براي پاسداشت اين ميراث بزرگ کم است.
وي در پاسخ به اين سوال که اقبال مخاطبان نسبت به برنامه‌هاي ادبي چگونه است، توضيح داد: مخاطبان با شنيدن زبان و ادبيات فارسي ناخودآگاه به ياد مباحث آکادميک و دانشگاهي مي‌افتند، اما اين برنامه‌ها هميشه هم مخاطب خاص دارد و هم عام، زيرا فارسي، زبان مادري ماست و ظرافت‌هاي استثنايي دارد، به همين دليل در دنيا مطرح است. هميشه توليدات ادبي مخاطب خودش را داشته و هميشه جزو پرمخاطب‌ترين برنامه‌هاست.
اين تهيه‌کننده که اين روزها برنامه «چشم شب روشن» را روي آنتن دارد، عنوان کرد: 40 درصد اين برنامه به ادبيات اختصاص دارد و محوريت برنامه هم محمد صالح‌علا است که ترانه‌سراي صاحب نام و مسلط به واژگان فارسي است. خوشبختانه اين برنامه هم با اقبال مخاطب روبه‌رو شده است.
حفظ زبان فارسي
طاهره جولاني، تهيه‌کننده راديو که برنامه ادبي «فرهنگستان» را روي آنتن دارد با اشاره به اين‌که اين مساله نياز به بررسي دقيق دارد، گفت: با توجه به اين‌که من در راديو فرهنگ فعاليت مي‌کنم، شاهد توليد برنامه‌هاي ادبي متنوع هستم که به شعر و ادبيات مي‌پردازد. در واقع همه برنامه‌سازان تلاش مي‌کنند برنامه‌هاي مناسبي در اين حوزه توليد کنند.
وي با اشاره به برنامه فرهنگستان توضيح داد: در اين برنامه واژه‌هاي نورسيده از سوي فرهنگستان قبل از تصويب نهايي مطرح مي‌شود تا مردم درباره آنها‌ نظر بدهند. به نظرم حتي اگر نسبت به واژه‌هاي نو، فضاي طنزي هم شکل بگيرد، ايرادي ندارد و اين نشان مي‌دهد مورد توجه مردم است، زيرا ما مردم باهوشي داريم.
اين تهيه‌کننده ادامه داد: واژه‌هاي نو بعد از تصويب به ناشران، مترجمان، نويسندگان و ... اعلام مي‌شود. به ياد دارم يکي از شنوندگان با برنامه تماس گرفت و تاکيد کرد بتازگي کتاب «بادبادک‌باز» اثر خالد حسيني را خوانده و با کلمه «پي جو» مواجه شده که معني آن را درک نمي‌کند. ما اين مساله را به فرهنگستان انتقال داديم و آنها هم با رويي گشاده، اين واژه را توضيح دادند که چرا کلمه پي جو به جاي پيجر جايگزين شده است. خوشبختانه واژه‌هاي نو با دليل طراحي مي‌شوند و ما در برنامه به اين موارد مي‌پردازيم تا مردم نيز با فعاليت فرهنگستان همگام شوند. بايد به فرهنگستان اعتماد کنيم تا حافظ زبان فارسي باشيم.
درهاي باز صداوسيما براي زبان و ادبيات فارسي
دکتراسماعيل آذر
مجري و کارشناس برنامه‌هاي ادبي
زبان فارسي به اين دليل که زبان ملي است و در سراسر کشور پهناور عزيز ما با اين زبان صحبت کرده و ارتباط برقرار مي‌کنند، اهميت دارد. اين اهميت از چند جهت مورد تذکر مستمر قرار داده شده است. نخست رهنمودهاي رهبر عزيز انقلاب است و سپس تمام کساني که در اين زمينه فعاليت داشته‌اند. هميشه توصيه شده بازار اين زبان بايد رونق پيدا کند و اين رونق سبب استحکام زبان فارسي مي‌شود. حال چرا اين واژه‌هاي سخيف و سطحي را استفاده مي‌کنيم؟ به اين دليل است که با آمدن فضاي مجازي هرکسي واژگاني را مي‌سازد و به خورد ديگران مي‌دهد.
از مهم‌ترين مشکلات زبان فارسي، سخن گويشي و نوشتاري است. يعني الان در فضاي مجازي همان‌گونه که سخن مي‌گويند، مي‌نويسند که حتما اين کار ناصواب است و هر چه در اين باره سخن بگويم، جا دارد. صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران توانسته در اين زمينه تلاش کند، ولي آيا اين‌که تلاش به حد نصاب بوده، قابل تامل است.
من مي‌خواهم توجه دوستان را جمع کنم به اين مساله که هر کجا طرح قابل توجهي که بتواند تاثيرگذار باشد به صداوسيما ارائه شود، رسانه ملي به يقين آن را تائيد مي‌کند و به منصه اجرا مي‌گذارد؛ اما متاسفانه قشر فرهيخته کشور ما در زمينه زبان و ادبيات فارسي آن‌گونه که انتظار مي‌رود، با صداوسيما همکاري نداشته‌اند؛ ولي من به سهم خودم در اين حوزه کار کرده‌ام و در بيست و اندي سال به اتفاق گروهم براي زبان و ادبيات فارسي برنامه ساخته‌ام و همچنان مشغول به کار هستيم، حتي گاهي در مناسبت‌هايي همچون ماه رمضان و محرم چند شبکه از ما خواسته اند که برنامه برايشان بسازيم که مقدور نبوده است.
اگر برنامه‌هاي ادبي آن گونه که بايد، چشمگير نيست به اين دليل است که همکاري از سوي شخصيت‌هاي شايسته در اين زمينه کم است، اما توصيه‌ام به شبکه‌هاي صداوسيما اين است حتما برنامه‌هايي را که بوي ادبيات و فرهنگ ايران را دارند، هر چند کوتاه در جدول پخش خود قرار بدهند. براي اين منظور يک اتاق فکر در اين حوزه ضرورت دارد که چند نفر از دانشيان دائم توليد فکر کنند و انديشه خودشان را به تهيه‌کنندگان و مجريان زبان فارسي بسپارند. در مجموع، درهاي صداوسيما براي کساني که برنامه ادبي توليد کنند، باز است.
به نظرم بهتر است صداوسيما برنامه‌هاي ادبي ساده، اما خيلي عميق براي فارسي‌زبانان ديگر کشورها توليد و از طريق سفارتخانه‌ها به آنها هديه کند. يادمان باشد از هزار سال پيش يعني از لشکرکشي‌هاي محمود غزنوي به هندوستان، فرصت‌هاي بزرگي براي زبان فارسي در شبه قاره به وجود آمد، حتي در لاهور و سرزمين‌هايي از اين دست، چنان بازار زبان فارسي داغ شد که اکبر شاه و پدرش همايون‌ شاه، شاه جهان در آگرا و... چنان ولعي در خودشان و ديگران ايجاد کرده بودند که دربار پادشاهان هند، محل حکمراني نه شاعران طراز اول حتي گاهي شاعران طراز دوم و سوم بود و زبان واسطه، فارسي بود.
از زمان استقرار کمپاني هند شرقي بتدريج زبان فارسي محو و زبان انگليسي جايگزين آن شد. چنين روندي امروز افغانستان را تهديد مي‌کند و حتي کشورهاي ديگري که پاره‌اي يا بخشي از آنها به زبان فارسي تکلم مي‌کنند. الان خط تاجيکي‌ها فارسي نيست و همان بازمانده خط‌هاي روس‌هاست.
صداوسيما مي‌تواند با اين پشتوانه در فرهنگ ايراني برنامه‌هاي ادبي فاخري توليد کند که هم خود روي آنتن ببرد و هم به کشورهاي فارسي زبان هديه کند. در مورد برنامه‌هاي طنز بايد حواسمان باشد که زبان فاخر فارسي به لودگي آغشته نشود و شعر شاعران فارسي دستمايه شوخي و خنده ديگران قرار نگيرد؛ گرچه در اين زمينه هم زحمت‌هايي کشيده و برنامه‌هايي ساخته شده است. هدف اين است که بايد دلمان براي زبان فارسي بتپد. در پايان از روزنامه محترم جام‌جم که پيوسته درباره زبان فارسي و امور هنري در بزنگاه‌هاي خاص مفيد بوده، سپاس خود را اعلام مي‌کنم. همچنين نبايد خبرنگاران دلسوزي را که در مسير ارتقاي زبان فارسي زحمت مي‌کشند، خداي ناکرده به دست فراموشي سپرد.

فاطمه عودباشي
راديو و تلويزيون

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۸۷۱۳۶۳۷/پیشگامی_رسانه_ملی_در_ترویج_ادبیات_فارسی را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی: