به نقل از «خبرگزاری آریا»

نقش والدين در تربيت کودکان تيزهوش

تاریخ انتشار: ۲۳ فروردین ۱۳۹۶ | کد خبر: ۲۱۹۷۱۳۴۴/نقش_والدین_در_تربیت_کودکان_تیزهوش

خبرگزاري آريا -
 


خلاصه اي از نظريات مربوط به تيزهوشان
 
تفکر پيرامون افراد تيزهوش و با استعداد، سابقه طولاني دارد و احتمالاً به زماني برمي گردد که انسان متوجه تفاوت فردي شد، در يونان قديم افلاطون عقيده داشت که کودکان باهوش بايد در سنين کودکي انتخاب شده و به آنها به طور اختصاصي علوم و فلسفه تعليم داده شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او مي گفت سرآمد افراد بايد فرمانروا باشد. بقاي دموکراسي يونان بستگي به توانايي آن کشور در آموزش و پرورش افراد برجسته و با استعداد دارد. طرز تفکر و آداب و رسوم جوامع نقش مؤثري در شناسايي و تعليم و تربيت کودکان سرآمد دارد. در يونان عقيده اين بود که تيزهوشي موهبتي الهي است و دريچه اي به جهان نامتناهي. مفهوم نبوغ و استعداد هميشه نسبي بوده و در طول تاريخ در بين جوامع مختلف به يک معني نبوده است. تفاوت هاي جوامع در طول تاريخ هميشه در تغيير و تکامل بوده و ترغيب و تشويق افراد سرآمد دستخوش تحولات گوناگوني بوده است. به طور مثال بعد از ظهور مسيحيت و گرايش هاي مذهبي در جوامع غربي، مردم افراد سرآمد را پيامبران و بعد رهبران مذهبي، کشيش ها و کساني مي دانستند که قدرت بيشتري در تفسير روشن احکام الهي و چگونگي بهشت و دوزخ داشتند.
با ظهور اسلام در شرق و تبليغ و تشويق تحصيل در بين مسلمانان، تاريخ شاهد نوابغ بزرگي در علوم رياضي و پزشکي، فلسفه و ادبيات و هنر است. با آغاز رنسانس در اروپا، پذيرش مفهوم افلاطوني نبوغ و تيزهوشي به تدريج موجب بروز تحولات وسيعي در زمينه هاي فلسفي، علمي و صنعتي شد. اين نهضت باب تازه اي را در تمدن و فرهنگ غرب گشود. در واقع از اين دوران بود که در غرب فکر پرورش استعدادهاي درخشان به شکل پيوسته و سازنده نضج گرفت و تا به حال ادامه يافت است. از جمله عقايد منفي رنسانس در مورد نبوغ اين بود که ابداع و خلاقيت اهانت به آداب و رسوم جامعه است. از جمله ديگر عقايد منفي اين بود که نبوغ را مساوي با بيماري رواني مي دانستند و اين امر پايه تحقيقات زيادي را بنيان نهاد.
تحقيقات ترمن و کاکس (1925) نشان داد هيچ گونه رابطه اي بين تيزهوشي و غيرعادي بودن وجود ندارد تفاوت افراد عادي با سرآمد در درجه اول ميزان هوشي آنهاست، نه در نوع انسان بودن و ميزان هوش هم قابل اندازه گيري مي باشد.
مطالعه دقيق علمي پيرامون افراد با استعداد در اواسط قرن نوزدهم توسط داروين تنوع انواع منجر به بررسي ها و مطالعات مشابه در تفاوت هاي افراد انسان در توانايي فکري، احساسات، هيجانات و خصوصيات اجتماعي گرديد. در انگلستان، گاتسن (1869) در کتاب "نبوغ ارثي" اولين بار به بررسي کمي توانايي انسان پرداخت و نتيجه گرفت وراثت بهترين عامل توانايي هوشي است و همين سبب پيدايش بحث ارثي يا اکتسابي بورن هوش بين علماي تعليم و تربيت شد.
در ادامه تحقيقات گالتن و دانشمندان ديگر جهت ساخت وسايل و ابزار براي بررسي تفاوت هاي افراد باهوش با ديگران، بينه و سيمون در سال 1905 موفق به تهيه و انتشار تست هوش شدند. در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم توجهات بيشتري به کودکان و جوانان سرآمد مبذول گرديد و مدارس درصدد تشکيل کلاس هاي آزمايشي ويژه براي کودکان تيزهوش برآمدند.
در سال 1900 در شهر نيويورک اولين کلاس هاي مخصوص کودکان تيزهوش تاسيس شد که اين کودکان مي توانستند سه کلاس را در دو سال با موفقيت به پايان برسانند. بدين ترتيب مدارس مسئوليت آموزش و پرورش ويژه کودکان تيزهوش را به عهده گرفتند.
بعد از جنگ جهاني دوم (1945)، توجه و علاقه به شناسايي و تعليم و تربيت کودکان تيزهوش (به ويژه در آمريکا، انگلستان، فرانسه و شوروي) به وجود آمد. تاليفات زيادي در زمينه تيزهوشي و خلاقيت و ارزيابي استعدادها صورت گرفت و مراکز گوناگوني براي نگهداري و آموزش اين کودکان تاسيس شد.
 
ضرورت شناسايي استعدادهاي درخشان
1- تفاوت هاي فردي در برنامه ريزي آموزش از اهميت ويژه اي برخوردار است.
2- در بين دانش آموزان استعدادها و توانايي هاي گوناگوني موجود است که لازم است به آنها توجه شود.
3- تنوع استعدادها را مي توان هر چه زودتر در بين کودکان شناخت.
4- ايجاد امکانات و تسهيلات ويژه براي شکوفايي استعدادهاي درخشان.
5- در رشد و تعالي فرهنگ و تمدن ملت ها و افراد تيزهوش و سرآمد نقش اساسي دارند.
6- پي بردن به قوانين ارث و شرايط محيطي در مورد افراد تيزهوش.
7- ايجاد غناي فرهنگي و آموزشي در ارتباط با تيزهوشان.
 
گروهي هوش را چيزي مي دانند که با تست هاي هوشي اندازه گيري مي شود. اين تعريف را نخستين بار بورينگ (1992) به کار برد و از آن پس متداول شد. روشن است که چنين تعريفي نمي تواند از "چيستي" هوش خبر دهد. به همين دليل بايد حدود هوش مشخص شود و از اينکه بتوان ابزار و وسايل اندازه گيري آنرا شناخت.
بايد دانست که تا کنون تعريف واحدي از تيزهوشي که مورد قبول همه علما و تربيت باشد، ارائه نشده است. بعضي ها توانايي بالقوه، گروهي توانايي بالفعل کودکان و عده اي نيز هر دو مورد را مورد توجه قرار داده اند. واقعيت اين است که همواره با شناخت بيشتر و عميق تر انسان و توانايي هاي او واژه تيزهوش نيز تغيير کرده است.
زماني تيزهوش پديده اي واحد تلقي مي شد و کودکي تيزهوش شناخته مي شد که نسبت به کودکان همسن و سال خود داراي توانايي عمومي بيشتر بود که بهترين شاخص آن عملکرد در تست هاي متعدد از جمله تست هوش استنفورد، بينه يا وکسلر است.
در سال هاي اخير، نارضايتي زيادي در مورد استفاده از هوش بهر به عنوان ملاکي واحد براي تعريف تيزهوشي به چشم مي خورد و دلايل نارضايتي شامل شناخت محدوديت هاي آزمون هاي هوش، مفهوم سازي مجدد از ماهيت هوش و پژوهش هاي مکمل در خصوص ماهيت تيزهوشي است (هامفريز، 1985؛ رنزوي و دمکرات، 1986؛ نقل از هالان و کافمن، 1371).
پياژه هوش را توانايي سازگاري و انطباق با محيط تعريف کرده است. وي از دانشمنداني است که از پرورش پذيري هوش افراد پشتيباني کرده و در پرورش مراحل مختلف تحول شناختي خود فرد را موثر مي داند و معتقد است هوش فرد نتيجه منفعل فعاليت هاي ذهني به ارث رسيده و مستقل از محيط و تجارب او نيست.
کودکان تيز هوش و با استعداد، آنهايي هستند که اشخاص مجرب و واجد شرايط آنان را شناسايي مي کنند و به دليل برخورداري از توانايي هاي درخشان و عالي در آموزش، عملکرد بالايي دارند. اين کودکان به برنامه ها و خدمات آموزشي متمايزي فراتر از آنچه در برنامه مدارس عادي ارائه مي شود نياز دارند.
 
اين کودکان توانايي هاي بالقوه اثبات شده اي در چندين زمينه دارند:
1- توانايي هوش عمومي
2- استعداد فرهنگي خاص
3- تفکر خلاق يا سازنده
4- توانايي رهبري
5- تونايي رواني – حرکتي
نقش والدين در تعليم و تربيت کودکان تيزهوش و با استعداد
 
شناسايي تيزهوشي و استعداد به طرق زير:
1- تيزهوشي کودک را براي خود مسلم سازند و بگذارند آنها بدانند که والدين قابليت هاي آنان را درک مي کنند.
2- با آنان در سطحي از توانايي که قادر به ابراز ان باشند، رفتار کنند. همواره سن، تجربه، رشد بدني، نيازهاي رواني و اجتماعي را مدنظر داشته باشند.
3- به چنين کودکاني کمک کنند تا توانايي هاي شان را به عنوان صفات مطلوبي بپذيرند که بايد پرورش يابند نه اينکه مخفي شوند.
والدين در نقش الگوهاي اجتماعي
نبايد از کودکان تيزهوش انتظار داشته باشيم در برخورد با بحرانها و مشکلات خانوادگي در سطح خشک و ذهني عکس العمل نشان دهند. تنها به اين دليل که آنان به دليل بلوغ زودرس، بيماري، طلاق و مرگ را بهتر از سايرين درک نموده و در برابر آن عکس العمل نشان مي دهند. گاهي اوقات ممکن است آنان به واسطه تصورات روشن و دامنه غيرعادي اطلاعاتشان که با تجارب زندگي واقعي تعديل نشده، بيش از ساير کودکان همسن خود رنج ببرند. کودک تيزهوش بايد به خاطر خودش گرامي پنداشته شود نه به واسطه قدرت مغز يا استعداد خاص.
کودک بايد بداند مجبور نيست به طور دائم در بالاترين سطوح توانايي يا استعدادش عمل کند، بلکه حق دارد مانند تمام همسالانش کودک باشد. او بايد احساس کند مي تواند مثا سايرين بگريد، فرياد بزند، بازي هاي احمقانه کند و تمام اعمال بي فکرانه کودکانه را انجام دهد.
والدين در نقش حاميان و مدافعان در مقابل اجتماع
کودکان تيزهوش بايد بدانند والدينشان آنها را در برابر حملات غير منصفانه و بي عدالتي هايي که از سوي ديگران، به ويژه کارکنان مدرسه و همکلاسي ها بر آنها اعمال مي شود، محافظت مي کنند. آنها بايد بدانند در پشت صحنه، فردي وجود دارد که هم به توانايي و هم به صداقت آنها در مورد يادگيري و دانش پژوهي ايمان دارد.
 
والدين در حکم منظبط سازان
کودکان تيزهوش نبايد صرفا به دليل تيزهوشي از امتياز يا محروميت خاصي برخوردار گردند. انضباط خانه بايد بر ظرفيت هاي کودک براي کنترل خويش و استقلال رفتار متکي باشد. اعتماد به کودک در استدلال و مباحثه به او کمک مي کند که توازن هر عملي را که انجام مي شود، درک کند، کودکان تيزهوشي منطق دان هاي خوبي هستند و عدم سازگاري در رفتار يا برخورد اجتماعي والدين طغيان کودکان را برمي انگيزد.
 
والدين در نقش برنامه ريزي اجتماعي
کودکان تيزهوش از منزوي شدن تدريجي در اجتماع، صرفا به دليل برتري توانايي هاي ذهني يا استعداد ويژه اي که دارند، شاکي اند. ساير کودکان با آنها بازي نمي کنند، بزرگسالان عقايد و سهم آنها را در بحث ناديده مي گيرند، همکلاسي ها آنها را در فعاليت هاي اجتماعي خود شرکت نمي دهند، تيزهوشان ممکن است به دليل توانايي هاي خود مورد احترام واقع شوند، ولي هميشه قابل معاشرت تلقي نمي شوند. به همين دليل والدين مي توانند براي آنان دوستاني بيابند که داراي علايق مشترکي بوده و توانايي هاي مشترکي داشته باشند. هر چه کودک درخشان تر باشد، يافتن معاشرين برايش مشکل تر است.
 
والدين و سايرين در نقش مصاحبان و شنوندگان
عکس العمل هاي اجتماعي کودکان تيزهوش مي تواند توسط بزرگسالان در خانه يا محل هاي ديگر، با ترغيب گفتگو هاي جالب پربار گردد. بستگان مسن تر، برادران و خواهران بزرگ همگي به عنوان شنوندگان خوبي که اغلب علاقه واقعي به سطح بحث کودک ابراز مي کنند، قابل توجه اند. شرکت خانوادگي در بحث هاي گروهي، در سر ميز شام يا ساير گردهمايي هاي آزادانه مي تواند موقعيت هاي ايده آلي را براي تيزهوشان به منظور شرکت در تفکر و محبت در سطح بالاتري از آنچه که معمولا براي آنها در ارتباط با همسالانش امکان پذير است، ايجاد کند. کودکان تيزهوش نياز به شنونده خوب دارند، به کسي که گوش کند، ارزش قايل شود و ايده هاي آنان را به تمسخر نگيرد، آنچنانکه خودشان مي گويند آنان دوست دارند صحبت کنند،... صحبت کنند و صحبت کنند.
 
والدين در نقش مربيان
1- در طبيعت زبان طبيعي خود را به کار گيرند. از ويرايش گفتار خود به منظور آسان کردن آن اجتناب ورزند.
2- اسباب بازي هايي را که بنابر گفته مربيان حاوي "مهارت هاي فکري" است، خريداري کنند. اسباب بازي هايي که حاوي تميز رنگ، اندازه يا شکل، شمارش و معاملات پولي را ايجاب مي کنند. همراه با بزرگتر شدن آنان، بازي هايشان پيچيده تر مي شود.
3- کتاب در دسترس کودکان تيز هوش قرار دهند. وقتي خيلي کوچک اند، بر اساس برنامه منظمي براي آنان بخوانند. حتي زماني که خواندن را فرا گرفتند، اين کار را ادامه دهند. از اينکه داستاني را چند بار بخوانند به خود ترديد راه ندهند و نيز کودکاني را که خود چنين مي کنند، دلسرد نکنند. کتابخانه اي حاوي مطالب فرهنگ ها، اطلس ها، نقشه ها و سالنامه ها ترتيب دهند.

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۱۹۷۱۳۴۴/نقش_والدین_در_تربیت_کودکان_تیزهوش را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی: