به نقل از «ایرنا»

چتر آلودگی اراک و مصوبات مانده بر کاغذ - مژگان حیدری*

تاریخ انتشار: ۳۰ دی ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۴۴۷۱۱۰

اراک - ایرنا - چهار دهه از صنعتی شدن اراک می گذرد و این کلانشهر اکنون به شرایطی رسیده که از ظرفیت های اکولوژیک عبور کرده و با آلایندگی منابع پایه آب، خاک و هوا دست و پنجه نرم می کند.

مردم اراک سال هاست که چتر آلاینده ها را بر سر خود دارند و با وجود تصویب طرح جامع کاهش آلودگی هوا در دولت های پیشین در برخی از شاخص های تکلیفی به خوبی عمل نشده و تحقق اوراق این سند مهم زیست محیطی همچنان در سبد مطالبات مردم این کلانشهر باقی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گفته کارشناسان زیست محیطی صنایع و خودروها به نسبت تقریبا مساوی در آلایندگی هوای اراک سهم دارند و درکنار آن وسایل گرمایشی خانگی نیز منبع دیگری در بر هم زدن کیفیت هوای این کلانشهر است.
اراک به عنوان یکی از هشت کلانشهر آلاینده کشور شناخته شده که در فصول مختلف سال متاثر از شرایط اقلیمی و ریزگردها و یا پدیده وارونگی دما گاه از وضعیت هشدار نیزمی گذرد و مردم با معضل آلایندگی مواجه می شوند.
تدوین و ارایه طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک در سال 86 با 19 ماده اجرایی و عملیاتی گامی مهم در راستای روند رو به رشد آلودگی در این کلانشهر بود که بر اساس اصل 128 قانون اساسی با نگاهی کارشناسی به بند بند مفاد آن در چهاردهم شهریور ماه به تصویب رسید.
این درحالی است که برای بار دوم نیز برنامه جامع کاهش آلودگی هوای اراک در 16 اسفندماه سال 90 مهر تایید از هیات دولت وقت گرفت اما، واقعیت آن است که تزریق ناقص اعتبارات موجب شد دستگاه های اجرایی در برنامه هایشان ابتر بمانند و این طرح تا کنون با کندی به پیش رفته است.
بر اساس مستندات سازمان برنامه و بودجه و حفاظت محیط زیست کشور، اعتبارات مصوب طرح جامع کاهش آلودگی هوا از سال 87 تا 94 در مجموع 2 هزار و 329 میلیارد ریال بوده که کل اعتبار ابلاغ شده به استان 739 میلیارد و 43 میلیون ریال و اعتبار تخصیص یافته 253 میلیارد و 504 میلیون ریال ریال بوده است و این آمار بیانگر آن است که درصد تحقق اعتبار تخصیص یافته نسبت به منابع مالی مصوب تنها 10 و 88 صدم درصد بوده است.
در ارزیابی مفاد 19 گانه طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک اقداماتی که در حوزه ساماندهی ترافیک، اصلاح هندسی معابر و تقاطع ها، پارکینگ های عمومی و و توسعه CNG ها بوده در عمل توسط شهرداری و دستگاه های متولی بیشتر محقق شده است اما در برخی تعهدات همچون بهسازی و ترمیم ناوگان حمل و نقل عمومی هنوز کندی وجود دارد.
اگرچه شهرداری اراک 50 دستگاه اتوبوس خریداری کرده اما 32 دستگاه آن در سال جاری در ناوگان حمل و نقل شهری قرار گرفته و این در شرایطی است که دود حاصل از اگزوز اتوبوس های فرسوده از معضلات این شهر است.
با همکاری بخش خصوصی نسبت به راه اندازی مراکز معابر فنی خودرو نیز در مواردی اقدام شده ولی در این زمینه نیز هنوز تا تعهدات طرح، گام های اجرایی باقیست.
تکمیل کنارگذر و اصلاح، توسعه و ترمیم کمربندی شمال اراک با 700 میلیارد ریال اعتبار در مدت پنج سال از محل بودجه عمومی از مفاد طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک بوده که جامه عمل پوشیده و کامل شده است و در کنار آن نیز بندهایی از این سند ملی که در خصوص ساماندهی صنایع و واحدهای تولیدی بوده در برخی موارد موفق و در برخی دیگر با کندی مواجه است.
جمع آوری خطوط قدیمی واحد آلاینده احیا آلومینیوم سازی اراک اگرچه به طول انجامید اما انجام شد اما، مصوبه ای خروج واحد آندسازی از محدوده شهری اراک و انتقال آن به شعاع 30 کیلومتری با وجود همه تلاش های مسئولان هنوز در هاله ابهام است و این تکلیف به خاطر کمبود اعتبار و برخی تعلل ها هنوز به نتیجه نرسیده است.
شاید بتوان یکی از گام های موفق طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک را در گازسوز کردن کوره های آجرپزی اطراف این کلانشهر دانست اما این مهم نیز هنوز زوایای پنهانی دارد که باید کامل شود.
جانمایی های نامناسب صنایع و واحدهای تولیدی در اطراف اراک سال های قبل یکی از دلایل مهم انباشت آلایندگی این شهر است و یکی از این واحدها نیروگاه حرارتی شازند است که در مسیر باد به سمت اراک قرار گرفته است.
در طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک وزارتخانه‌های نفت و نیرو موظف شده اند که سوخت سالانه گاز را برای این نیروگاه که تامین کننده برق منطقه مرکزی کشور است را تامین کنند ولی در سال های گذشته مواردی مشاهده شده که با تصمیم خارج استان دستور سوخت مازوت به ویژه در فصل سرد سال برای این واحد مولد انرژی صادر شده و این ناقض مصوبات این طرح ملی است.
یکی از مفاد ناموفق طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک در حوزه توسعه فضای سبز و ایجاد کمربند سبز شهری است که برزمین مانده و دستگاه های اجرایی متولی در آن شکست خورده اند و این برای شهری که نفس آن به شماره افتاده فاجعه است.
در ماده 14 این طرح ملی وزارت نیرو مکلف شده که ظرف مدت یک سال آب مورد نیاز کمربند فضای سبز در این برنامه را تامین و از محل اعتبارات منظور شده نسبت به اجرای عملیات احداث تاسیسات و تجهیزات مربوط از طریق شرکت آب منطقه‌ای مرکزی با اعتباری بالغ بر 62 میلیارد ریال از محل بودجه عمومی اقدام کند اما این مهم همچنان مسکوت است.
در بخش دیگر این طرح نیز مقرر بود با همکاری جهاد کشاورزی و راه و شهرسازی درمحدوده و حریم شهر اراک 20 درصد از مالیات تحت اختیار خود ظرف دو سال با اعتبار 50 میلیارد ریال از محل بودجه عمومی به فضای سبز تبدیل شود و علاوه بر آن می بایست در بازه پنج ساله در هر سال دویست هکتار از اراضی ملی و دولتی اطراف شهر اراک با رعایت ضوابط و مقررات در اختیار اداره کل منابع طبیعی استان قرار بگیرد تا پس از ایجاد عرصه سبز نگهداری و بهره برداری آن با شهرداری اراک باشد اما این تکلیف نیز نمره خوبی ندارد.
با وجود اینکه آموزش لایه های مردمی و گفتمان سازی مشارکت مردم در مهار آلاینده های محیطی از بندهای مهم طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک بود، عملکرد بخش های متولی در این زمینه نیز رضایت بخش نبوده و همچنان نقشه راهی برای مشارکت جویی مردمی در موضوعات زیست محیطی در اراک وجود ندارد.
استان مرکزی و اراک با اقلیم نیمه خشک و در پی خشکسالی های اخیر مستعد افزایش ریزگردها با منشا محلی است چرا که همجواری این شهر با کویر میقان و وجود کانون های شن و نمک در دل این کویر تهدید بالقوه ای است که اگر برنامه های هدفمند و مهارکننده برای آن نباشد، کیفیت زیست شهروندان را به مخاطره می اندازد.
کلانشهر اراک دارای پنج ایستگاه سنجش و پایش آلایندگی هوا است درحالی که طبق استاندارد باید 30 فقره از این تاسیسات تخصیی در نواحی مختلف شهر مستقر باشد و ایستگاه های موجود نیز توان سنجش تمامی شاخص های آلاینده را ندارند.
به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی در ایام سپری شده امسال کیفیت هوای 239 روز سالم، 20 روز پاک، 44 روز ناسالم برای گروه های سنی حساس و یک روز ناسالم برای تمام گروه های سنی بوده است و بیشترین عامل آلایندگی هوا نیز ذرات معلق کمتر از 2 و نیم میکرون و سوخت های فسیلی ناشی از خودروها است که در دراز مدت بر سلامت زیستمندان آثار مخربی دارد.
اگرچه مطرح شده که شمار روزهای آلاینده امسال نسبت به مدت مشابه قبل 21 درصد کمتر است اما نباید مسئله را از خاطر دور داشت که این کلانشهر به دلیل شرایط خاص اقلیمی و توسعه نامتوازن زیر تیغ آلودگی است و غفلت کوتاه می تواند فاجعه زیست محیطی در آن به وجود آورد.
درد دل مردم اراک در هفته هوای پاک (29 دی ماه تا 6 بهمن ماه) به بودجه ریزان و تصمیم سازان اجرایی کشور این است که چرا در حقوق قانونی ساکنان این خطه برای بهره مندی از اعتبارات موثر در مهار آلودگی هوای اراک در سال های اخیر کوتاهی شده و سند ملی مصوب هیات دولت با مجموع 10 درصد تخصیص اعتبار و حدود 40 درصد پیشرفت فیزیکی گواهی بر این مدعاست.
خبرنگار ایرنا در اراک

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۴۴۷۱۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی: