به نقل از «ایکنا»

ترجمه قرآن سلمان فارسی واقعیت ندارد/ خلق احادیث برای تکلف ایرانیان به زبان عربی

تاریخ انتشار: ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۳۸۳۲۱۹۷

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست «ترجمه قرآن به فارسی از روزگار کهن تا به امروز» با حضور آذرتاش آذرنوش، مدیر بخش ادبیات عرب در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و استاد دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران؛ سیدمحمدعمادی حائری، مؤلف و محقق امروز، ۳۰ اردیبهشت ماه، در سرای اهل قلم برگزار شد. در ابتدای این جلسه که مجری گری آن را مریم بیانی بر عهده داشت، وی به جایگاه رفیع استاد آذرنوش در ترجمه قرآن کریم اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ادامه جلسه آذرنوش با بیان اینکه ترجمه قرآن صحنه‌ای گسترده است که تاریخ آن به ۱۵۰۰ سال هم می‌رسد، تصریح کرد: برای مثال می‌توان به برخی از ترجمه‌ها که به زبان پهلوی انجام شده اشاره کرد. گواه چنین ادعای کشف سکه‌ای است که یک روی آن به زبان عربی «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» و یک روی آن به زبان پهلوی این آیه نوشته شده است.

وی افزود: درباره ترجمه‌های کهن قرآن کریم برخی تحریفات هم وارد تاریخ شده است؛ برای مثال بسیاری از حکایت‌هایی که پیرامون این موضوع «ترجمه» به سلمان فارسی نسبت داده شده منطق واقعی ندارد؛ زیرا ثابت شده که سلمان زبان عربی را روان و سلیس صحبت نمی‌کرد. با این توضیحات من تاریخ ترجمه را از قرن چهارم به بعد می‌دانم که نشانه‌های مکتوب از آن در دست داریم.

خلق احادیث جعلی برای تکلف ایرانیان

آذرنوش با بیان اینکه همیشه چالشی بین فارسی زبان‌ها و عرب زبان‌ها بوده گفت: غنا و کیفیتی که زبان فارسی داشت باعث شد عرب‌ها نتوانند زبان خود را به ما دیکته کنند. این موضوع به نوعی عصبانیت آن‌ها را در پی داشت، پس سعی کردند با خلق احادیث جعلی ایرانیان را به تکلف به زبان عربی وادار کنند، اما این اتفاق هیچ‌گاه رخ نداد. اولین کتابی که به زبان فارسی ترجمه شده ترجمه تفسیر طبری است که  بسیاری از تفاسیر از او ایده و اشاره گرفته است، ترجمه تفسیر طبری در زمان سامانیان رخ داده است. امیر سامانی به واسطه علاقه قلبی خود دوست داشت آنچه را می‌خواند به معنی آن آشنا باشد؛ برای همین ۱۸ نفر از علما را دعوت کرد تا قرآن را بخوانند و ترجمه آن را بنویسند نتیجه این کار ترجمه تفسیر طبری بود. این ترجمه به همراه ترجمه کتاب تاریخ بلعمی زمینه‌ساز اتفاقات بسیار خوبی در ادبیات فارسی بودند که شاهنامه فردوسی بهترین مثال در این رابطه است.

وی متذکر شد: البته در همان زمانی که امیر سامانی به علما دستور ترجمه را داد ترس‌های بسیاری وجود داشت، چون ممکن بود کوچکترین اشتباه در ترجمه کلمه‌ای پیامد‌های ناگواری به همراه داشته باشد. در نهایت باید تأکید کنم بسیاری از دست‌نویس‌هایی که داریم رونویسی شده از تفسیر طبری است.

ترجمه‌ها منبعث از ترجمه طبری است

سیدمحمد عمادی حائری، محقق و پژوهشگر زبان فارسی و عربی در بخش دیگری از این جلسه تأکید کرد: کتاب ترجمه قرآن به فارسی از روزگاران کهن تا به امروز یک اثر تاریخ‌ساز است که قبل از آن چنین اثری مشاهده نشده است. این اثر حاصل تلاش استاد آذرتاش آذرنوش است که تا سال‌ها در تاریخ این سرزمین خواهد درخشید.

وی ادامه داد: همیشه یک بحث قدیمی وجود داشت آن هم اینکه قدیمی‌ترین ترجمه قرآن به چه دورانی مختص می‌شود. در این عرصه قرآن قدس را قدیمی‌ترین ترجمه قرآن نامیدند، در صورتی که اگر به آن خوب دقت شود متوجه خواهیم شد که این ترجمه به نوعی منبعث از ترجمه طبری است؛ برای همین برای قرآن قدس نمی‌توان قدمتی بیشتر از ترجمه طبری متصور شد، البته قرآنی هم در مصر یافت شد که آن را نیز به عنوان اولین ترجمه از قرآن نام می‌برند، اما تحقیقات نشان داده آن نیز رونویسی شده از ترجمه طبری است.

عمادی حائری با بیان اینکه در زبان فارسی مجموعه متونی داریم که از آن‌ها به عنوان متون قرآنی می‌توان نام برد، اظهار کرد: بخشی از این متون ترجمه‌های قرآن هستند. برخی دیگر نیز ترجمه‌های پاره پاره است و همچنین لغت نامه‌های قرآنی قسمتی دیگر از متون قرآنی را شامل می‌شوند همچون کتاب مفردات قرآنی که لغت نامه قرآنی محسوب می‌شود.

دلایل یافتن کهن‌ترین ترجمه 

وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: حال ممکن است سوال پرسیده شود تاکید ما به روی یافتن کهن‌ترین ترجمه چه ارزشی دارد. در جواب این ادعا باید بگویم که پرداختن به متون کهن گنجینه‌ای ادبی بزرگی است که برای هر ملتی داشتن آن غنیمت است؛ پس چرا نباید داشته‌های خود را ندانیم و در گرد آوری آن بکوشیم همچنین گردآوری متون کهن به ما این امکان را می‌دهد که به مترجمان جدید برای انجام دادن کار با کیفیت‌تر کمک کنیم.

عمادی حائری درباره تاثیرات بزرگانی، چون استاد آذرنوش هم چنین گفت: برای من هم کلامی با چنین اساتیدی افتخار محسوب می‌شود و خوشحالم با ایشان همکلام هستم تلاش‌های که استاد آذرنوش در ترجمه قرآن انجام داده است تا سال‌ها برای فرهنگ ایرانی نعمتی به حساب می‌آید. درباره ترجمه قرآن می‌خواهم نکته‌ای را بیان کنم آن هم اینکه ممکن است بسیاری از ترجمه‌ها و متون وجود داشته باشد که خود را به عنوان قدیمترین ترجمه معرفی کرده باشند، اما اساتیدی، چون استاد آذرنوش با تحقیقات خود حقایق را پیش چشم مردم قرار داده و امکان سوء استفاده را از بین برده است.

در انتهای این جلسه استاد آذرنوش به سوالات حاضران جواب داد و همچنین از آن‌ها خواست در راه فهم عمیق مفاهیم و معارف قرآنی از هیچ تلاشی دریغ نورزند.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۸۳۲۱۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی: