Web Analytics Made Easy - Statcounter
به نقل از «ایرنا»
2024-03-29@08:12:11 GMT

فلسفه قاره ای رهایی بخش است

تاریخ انتشار: ۱۴ اسفند ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۴۴۲۸۳۴۸

فلسفه قاره ای رهایی بخش است

تهران- ایرنا- استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: تلقی ما از فلسفه قاره ای دچار کج فهمی و درست در نقطه مقابل تصور غربی آن است. فلسفه قاره ای در غرب از قضا فلسفه ای رهایی بخش است.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، به مناسبت انتشار کتاب تازه چاپ «فلسفه قاره ای و فلسفه دین» و در نشست تخصصی ای که به بهانه این انتشار در دانشگاه علامه طباطبایی و به همت فصلنامه علمی فلسفه لوگوس برگزار شده بود، فاطمه توفیقی استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب قم گفت: نسبت به فلسفه قاره ای یک بدفهمی وجود دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!



توفیقی در ابتدای سخنان خود گفت: «قهرمان فلسفه قاره ای، شهسوار و پدر ایمان، ابراهیم(ع) است. دیالوگ فیلم هامون را به یاد شما می آورم که چرا پدر ایمان باید فرزند خود را بکشد؟ در ایران و به ویژه در دهه هفتاد شمسی، نسبت به فلسفه قاره ای یک بدفهمی وجود دارد. در این دهه با تغییر شکل تفکر چپ، نسبت به فلسفه قاره ای این تصور ایجاد شد که این فلسفه لزوما از ابهام، عدم قطعیت،خشونت و غرب ستیزی حمایت می کند. علت این موضوع شکل دو نوع از ترجمه بود. چه ترجمه کتابی و چه ترجمه به معنای فهم و برداشت و تفسیر این رویکرد فلسفی. در این دوره ها آشنایی با فلسفه قاره ای عموما از دریچه آثار ترجمه ای آل احمد ها، شریعتی، فردید و نظایر آنها بود. فروریختن دیوار برلین، فضای بعد از جنگ و فضای نواندیشی دینی تاثر از کسانی مثل عبدالکریم سروش در این زمینه اثر گذاشت و تلقی ها را دگرگون کرد.»

استادیار دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه افزود: این تلقی از فلسفه قاره ای درست در نقطه مقابل تصور غربی آن است. فلسفه قاره ای در غرب از قضا فلسفه ای رهایی بخش است.

او افزود: خشنودم که ترجمه هایی مثل ترجمه کتاب «فلسفه قاره ای و فلسفه دین» منجر به برداشت صحیح تر از فلسفه قاره ای در فصای فرهنگی داخلی می شود. سنت عقلی دینی ما از قضا نزدیک به فلسفه تحلیلی است. در زبان انگلیسی هم عموم کتاب های حوزه فلسفه دین به زبان تحلیلی نوشته شده اند و این به نوعی به بدفهمی از فلسفه قاره ای دامن زده است. فلسفه قاره ای نزدیک به سنت پدیدارشناسی است، به گونه ای که پدیدارشناسی را می توان خاستگاه این فلسفه دانست. این ادعا که فلسفه قاره ای حرف دل یا شعر یا ادبیات است نشانه همین بدفهمی است. اتفاقا کسی مثل هوسرل به عنوان بنیانگذار مکتب پدیدارشناسی دقیقا با انگیزه مقابله با مدعاهای غیردقیق، ناموجه و دلی کوشش های فلسفی خود را پی گرفت.

توفیقی در ادامه سخنان خود به تبیین و تلقی به ظن خود دقیق تر فلسفه قاره ای پرداخت و گفت: « پدیدارشناسی به عنوان یکی از اصلی ترین خاستگاه های فلسفه قاره ای ناظر به زیست جهان و توجه به ادراک و منظر اول شخص است. این فلسفه می کوشد که دیدگاه اول شخص را در عین فلسفی بودن محقق کند. از همین رو در فلسفه دین قاره ای سخن بر سر این نیست که براهین اثبات خدا کار می کنند یا خیر، خدا وجود دارد یا نه؟ بلکه صحبت از امکان و شرایطی است که حضور یا غیبت خدا در انفس خود شخص تجربه می شود. سخن بر سر امکان اثبات یا رد معجزه نیست، بلکه صحبت بر سر این است که آیا هر انسانی در زندگی اش چیزی مثل معجزه را تجربه می کند یا خیر؟ در اینجا صحبت از تبیین کثرت گرایی دینی و مواجهه با سایر دینداران یا نجات یا عدم کدامیک شان نیست،صحبت از دریافت و تجربه مستقیم و بلاواسطه من از دیگری متفاوت است.»

این پژوهشگر مطالعات زنان افزود : « در این کتاب جز دو نفر از فیلسوفان مطرح شده، بقیه در عین بهره گیری از ایده های دینی در طرح های فلسفی خود، خداناباورند. این کتاب نشان می دهد که این فیلسوفان قاره ای عموما خداناباور درباره مفاهیم دینی چه چیزهایی را مطرح کرده اند و چگونه از آن سخن گفته اند.»

دانش آموخته دکتری دین و ادبیات دانشگاه گلاسکو افزود: «به نظر من با توجه به پیچیدگی و تنوع محتوا در مضامین کتاب، چیزی که می توانست کتاب را برای خوانندگان قابل استفاده تر کند، آمدن پانوشت هایی بود که چهارچوب اندیشه گی فیلسوفان سخت فهم کتاب را به خواننده مبتدی بهتر بنماید. معادل گذاری ها خوب است، اما در کل شکل فعلی کتاب به گونه ای است که بیشتر به درد متخصصانی می خورد که آرای این فیلسوفان از قبل آشنایی داشته اند.»

توفیقی ادامه داد: « عموما دین پژوهان که برای مطالعه دین از روش نقد تاریخی بهره میگیرند با آرای فیلسوفان قاره ای همدلی ندارند. آنها مدعی اند که این فیلسوفان اطلاعاتشان از ادیان کم و مبتدی است. اما در عین حال از قرائت ها و باریک اندیشی های آنان در مطالعه دین استفاده می کنند.»

استاد دین پژوهی دانشگاه ادیان و مذاهب قم خاطر نشان کرد:« من سوال نخست را بار دیگر تکرار می کنم. آیا فلسفه قاره ای که با قهرمانی حضرت ابراهیم، آغاز میشود، آیا فلسفه قاره ای که در ایران قهرمانش هایدگر است که درمقطعی مدافع نازی هاست، آیا فلسفه قاره ای که به تلقی شایع از عدم قطعیت و ابهام حمایت می کند، در کلیتش به نوعی از خشونت دفاع نمی کند؟ به نظر من اینگونه نیست و ترس و تعریف برخی ها مبنی بر توجه به خشونت در این مکتب، خصوصا در وادی فلسفه ورزی دینی وارد نیست.

توفیقی در پاین سخنان خود دوباره با نقد کج فهمی از فلسفه قاره ای گفت: «هم کلام با واسازی دریدا (فیلسوف فرانسوی ) در اینجا باید بپرسیم که چرا ما همیشه در مقوله هایمان باید در زمین دوگانه ها بازی کنیم؟ آیا در خود این مقوله ها نباید بازنگری کنیم؟ چرا نباید از سه گانه ها و چهارگانه ها سخن بگوییم؟ چرا در نسبت با هم یک مکتب را بر دیگری ترجیح می دهیم و نسبت به گونه دیگر داوری غلط میکنیم؟ چرا جهان نتواند همزمان با وجود مقوله هایی که لزوما دو تا نیست، بگردد؟ چرا همزبان با فوکو نگوییم که خیلی از مقوله ها خودشان ساخته دوران مدرن هستند. باز من اینجا به یک فهم غلط ارجاع می دهم. این فهم غلط که چون مکتب پساساختارگرایی به روشنگری غربی انتقاد وارد کرد، مدافع بازگشت به سنت است. بله این مکتب منتقد غرب و مدرنیته هست، اما می گوید روشنفگری غربی که رسالتش آزادسازی انسان بود را به خوبی ایفا نکرده است. فلسفه قاره ای و پساساختارگرایی از همین موضع اصلا ایده بازگشت به سنت را ندارند، اتفاقا مدافع آزادی و رهایی بیشتر انسان ها هستند و اصلا تعجبی نیست که در مکتب های رهایی بخش، در بسط و پرورش ایده ها همیشه کاربرد داشته اند. در پایان خوشحالم که این کتاب تازه چاپ به برخی کج فهمی از برخی فلسفه های اروپایی پایان می دهد.»
**9222**1601**

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۴۲۸۳۴۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی: