مصاحبه | از وردک تا تهران؛ روایتی از مهاجر افغانستانی رتبه یک کنکور که پژوهشگر برتر در ایران شد
تاریخ انتشار: ۲۴ بهمن ۱۳۹۶ | کد خبر: ۲۶۰۰۴۲۷۴
«مجتبی نیکزاد» نخبه مهاجر افغانستانی که در سالهای اخیر موفقیتهای دانشگاهی بسیاری کسب کرده، از کسب رتبه یک کنکور ارشد در سال ۹۱ تا کسب رتبه تک رقمی در کنکور مقطع دکترا در سال ۹۳ و امروز هم عنوان پژوهشگر برتر ایران از سوی وزارت کشور. ۲۴ بهمن ۱۳۹۶ - ۲۰:۳۹ بین الملل آسیا-اقیانوسیه شبه قاره نظرات
خبرنگار حوزه مهاجرین، خبرگزاری تسنیم: حتما «مجتبی نیکزاد» را یادتان هست، نخبه افغانستانی مهاجر در ایران که در سالهای اخیر موفقیتهای دانشگاهی بسیاری کسب کرده، از کسب رتبه یک کنکور کارشناسی ارشد در سال 91 تا کسب رتبه تک رقمی در کنکور مقطع دکترا در سال 93 و امروز هم پس از افتخارآفرینیهای فراوان، موفق به عنوان «پژوهشگر برتر از طرف وزارت کشور» شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
البته جامعه مهاجر افغانستانی به رغم وجود محدودیتهای ناشی از مهاجرت که در همه جای جهان به طریقی وجود دارد در سالهای اخیر درخششی متفاوت و عجیب داشته، حضور موفق چهرههای دانشگاهی در محافل پژوهشی وآکادمیک، موفقیتها در حوزه کارآفرینی و اختراع، کسب رتبههای تک رقمی متعدد از سوی نخبگان افغانستانی تنها بخشی از یک «هجرتِ موفق» است.
به بهانه این موفقیت، ساعتی را با «مجتبی نیکزاد» به گفتوگو نشستیم که در ادامه مشروح صحبتهای وی را میخوانیم:
** از «وردک تا تهران» و شکوفایی یک نخبه مهاجر
قبل از هر چیز بگویم، پژوهش اخیر و رساله دکترای خود را با اجازه از روح بزرگوار پدرم و دستان پر محبت مادرم به شهدای مبارزه با مواد مخدر در دو کشور «ایران» و «افغانستان» و همچنین دانشجویان و دانشآموزان مهاجر افغانستانی که با تمامی مشکلات در راه علم آموزی از هیچ تلاش دریغ نمیورزند، تقدیم میکنم.
در حال حاضر دانشجوی دوره دکتری رشته اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران هستم، دوره کارشناسی را در دانشگاه شهید باهنر کرمان گذراندم و پس از آن با معدل الف کشوری و همچنین کسب رتبه یک کنکور کارشناسی ارشد در سال 1391 وارد دانشگاه تهران شدم و رساله کارشناسی ارشدم را در عرصه «مبارزه با مواد مخدر» تدوین کردم که راهنمایی این رساله را دکتر «سید صفدر حسینی» بر عهده داشت و یکی از مشاوران بنده نیز دکتر «نصیر احمد نور» سفیر افغانستان در تهران بود، همچنین پس از پایان دوره کارشناسی ارشد بنده در کنکور دکترا سال 1393 شرکت کردم که در این کنکور هم با کسب رتبه تک رقمی مجوز آزمون مصاحبه دانشگاه تهران را به دست آوردم و در مجموع هر دو مرحله با موفقیت و رتبه اولی در دانشگاه تهران برای دوره دکتری مورد پذیرش قرار گرفتم و مراحل تحصیلی دوره دکتری خودم را با رتبه الف پشت سر گذاشتهام و هماکنون در حال تدوین رساله دکترای خود هستم.
راستش همیشه دغدغهمند کار میکنم، یعنی مدتها درگیر موضوعی مشخص هستم و بعد به آن میپردازم، موضوع پژوهش اخیر هم همین بود، بنده از دوره کارشناسی علاقهمند به تحقیق و پژوهش در حوزههای مختلف مربوط به علم «اقتصادِکشاورزی» بودم و همیشه سعی داشتم فرصتی پیش بیاید تا آن علم از به حالت کاربردی درآورم، اصل هم همین است، این علوم باید در حوزه عملی به کار بیاید.
** چرا «مواد مخدر»؟
انتخاب رشته دانشگاهی من هم بر همین مبنا بود، در دو کشور ایران و افغانستان علم «اقتصادِ کشاورزی» به عنوان زیربنای توسعه اقتصادی بوده و از طرفی اشتغال بیش از هشتاد درصد مردم افغانستان نیز در این عرصه بوده است، لذا تحصیل در این زمینه و ارائه راهکارهای عملی برای ترقی در حوزه اقتصاد کشاورزی به عقیده من یک ضرورت به شمار میرود.
در مسیر فعالیتهای پژوهشی نیز تاکنون بیش از پنجاه مقاله در کنفرانسهای مختلف به صورت شفاهی و کتبی ارائه دادهام و خوشبختانه توانستهام چندین مقاله علمی و پژوهشی را در مجلات داخلی ایران و افغانستان و مجلات خارجی به چاپ برسانم که عمدتا در حوزه اقتصاد کشاورزی و مسائل آبی، تجاری و زراعی میان دو کشور ایران و افغانستان بوده و البته به صورت پراکنده به سایر مسائل سیاسی و اقتصادی نیز پرداختهام.
از این رو در دوره کارشناسی ارشد با توجه به توسعه کشت مواد مخدر در افغانستان تا بیش از 90 درصد تولید جهانی و معضلات گستردهای که با تولید این مواد افیونی برای کشور افغانستان و کشورهای همجوار چه در اثر ترانزیت و مصرف این مواد و چه در اثر تأمین درآمد گروه های تروریستی و مخالفان مسلح از این طریق به بار میآورد، سبب شد که با جدیت به این مسئله بپردازم.
کار آسانی هم نبود، سفر تحقیقاتی گستردهای را به سایر مناطق تحت کشت انجام دادم و با تدوین الگوهای دقیق اقتصادی روشهای صحیح مبارزه با کشت این مواد و راهحلهای سیاستی جایگزینی مواد مخدر با سایر محصولات زراعی را از طریق تدوین سیاستهای صحیح و بهینه مشخص کردم.
در دوازدهمین جشنواره آثار مکتوب و پژوهشی برتر در زمینه مبارزه با مواد مخدر، روان گردانها و پیش سازها که از جانب ستاد کل مبارزه با مواد مخدر وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران هم که اخیرا برگزار شد از میان 900 پژوهش عنوان برتر را دریافت کردم.
البته باید قدردانی هم داشته باشم از حمایتهای مادی و معنوی ستاد مبارزه با مواد مخدر جمهوری اسلامی ایران و همچنین سفارت افغانستان در تهران که در موفقیت این پژوهش سهیم هستند. علاوه بر آن چند وزارت مرتبط با این حوزه در افغانستان نیز نظیر مبارزه با مواد مخدر، وزارت کشاورزی، آبیاری و مالداری و وزارت احیا و انکشاف دهات افغانستان و چندین سازمان خارجی از جمله سازمان مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد با بنده همکاری داشتهاند.
** بگوئیم «فرصتِ مهاجرت» نه «محدودیتِ مهاجرت»
ببینید مهاجرت مسلماً همراه با محدودیتها و تغییر شرایط زندگی است اما اینکه ما به آن به چشم فرصت نگاه کنیم یا یک مشکل، تعیینکننده آینده ما خواهد بود. من همیشه سعی کردم از تجربههای جدید خودم در ایران و از فرهنگهای متنوع و فضاهای متفاوت آن برای گسترش بینش و دانش بهره ببرم و از این طریق فرصتهایی را که مهاجرت برای تحصیل و رشد علمی و معنوی در اختیارم قرار میدهد حداکثر استفاده را ببرم، اتفاقا این پیشزمینهای است برای خدمت به افغانستان، من هم نگاهم همین بوده که این فرصتها را برای خدمت و آبادانی کشورم وهمچنین کشور میزبان ما(جمهوری اسلامی ایران) فراهم سازم.
** معنای مرزهای جغرافیایی و شناسنامهای برای یک مهاجر
فکر میکنم این بهترین نوع مبارزه است که هم میتواند نگاه برابر و انسانی و بدور از نژاد و قومیت و مذهب را برای امت اسلامی تقویت کند، چه آنکه به آبادانی کشورهای اسلامی نیز کمک کند تا کمتر شاهد جنگ و مهاجرتهای اجباری باشیم. مهاجرت میتواند نگاه انسان را به فراتر از مرزهای جغرافیایی و شناسنامهای ارتقا دهد و تحمل مشکلات ناشی از آن نیز به تقویت روحیه تلاش و صداقت انسانی کمک میکند.
این میتواند با یک تلاش همه جانبه به تربیت نیروهای انسانی بینظیری منجر شود که خدمات آنان برای جامعه میزبان و جامعه مادری وی زمینه برای برای آبادانی و پیشرفت را فراهم میکند اما نباید از این نکته غافل شد که شرایط زندگی هر انسانی میتواند سختیها و سهولتهای خاص خود را داشته باشد و موفقیت ها نیز باید در چهارچوب زندگی هر فرد مختص خودش تعریف شود.
بنده ایمان دارم که جامعه مهاجر افغان در ایران از بینظیرترین، پاک ترین و خدمتگزارترین جوامع مهاجر در سطح جهان هستند و با ارتقا خدمات متقابل جمهوری اسلامی ایران همچون گذشته زمینه برای تربیت نسلی کوشا و مستعد که به توسعه دو کشور میتواند کمک کند، منجر خواهد شد. البته که در این مسئله برای دو جامعه مسلمان و برادر ایران و افغانستان با فرهنگ، زبان، ریشه و تاریخ مشترک بیش از پیش مفید فایده خواهد بود و نمونههای بارزی از آن را در آرمانهای مشترک و مقدس دینی و عقیدتی دو ملت شاهد هستیم.
** چرا نخبگان مهاجر به افغانستان بازنمیگردند؟
یک مسئله مهم بررسی این موضوع بوده که چرا تمایل به بازگشت به افغانستان برای جامعه فارغالتحصیل مهاجر کمتر است.
ببینید مانع اصلی شاید «عدم شناخت متقابل» باشد، نخبگان ما از شرایط کشورشان هنوز به اطمینان کافی نرسیدهاند و از طرفی دولت افغانستان برای پذیرش جامعه تحصیلکرده افغان هنوز آماده نبوده و فضای سیاسی پذیرای آنان نیست، گویا هنوز به استعدادها و تواناییهای آنان اعتماد نکرده و به نظر بنده راه حل در آن است که نخبگان ما پیشگام این مسیر باشند و با نقشآفرینی در عرصههای مختلف کشور زمینه را برای جذب تحصیلکردگان مهاجر افغان فراهم آورند.
به همین ترتیب خوب است که شرایطی محیا شود که دانشجوی مهاجر بتواند بعد از اتمام تحصیلات خویش به کشورش رفت و آمد داشته باشد تا با محیط کاری و شرایط زندگی آنجا آشنا شده و خود را به مرور برای آن فضا آماده کند و از طرفی دچار نگرانی ناشی از عدم توانایی بازگشت به ایران نباشد.
بنده یقین دارم که با توجه به فرصت ارزشمند کاری و زمینه بکر صنعتی، زراعی و خدماتی در افغانستان به مرور تمامی جامعه مهاجر افغان به سمت کشورشان جذب خواهند شد و این رفت و برگشتها خود به حل مسئله عدم شناخت که در ابتدا ذکر کردهام نیز کمک می کند.
این مسئله سبب میشود فرد با شناختی که مییابد خود را دقیقا برای تخصصها و علومی که میبیند در کشورش به آنها نیاز است در ایران تجهیز کند و بازگشت آبرومندانه و عزتمندانه با درآمد مکفی را برای خویش فراهم سازد.
مسئله دیگر رایزنیهای متقابل دولت دو کشور است تا با معرفی این سرمایههای ارزشمند زمینه فعالیت برای آنان در سطوح دولتی نیز بیش از پیش و به صورت ویژه برای جذب این سرمایههای ارزشمند با همکاریها و حمایتهای دو جانبه فراهم کنند.
به نظر بنده نباید حمایت از دانشجوی مهاجر افغان به تحصیل در ایران محدود شود، بلکه این حمایت در مراحل بعدی نیز تا زمانی که فرد بتواند به شغل و جایگاه مناسبی در کشورش متبوعش دست یابد با بستههای حمایتی مادی معنوی و اعتباری ادامه یابد تا با به وجود آمدن نمونههای موفق بقیه جامعه نیز تشویق به بازگشت شوند، تأکید دارم که بازگشت اجباری و یا تعیین تاریخ به هیچ عنوان سیاستهای انسانی نبوده و اثرات معکوسی را به همراه خواهد داشت و علاوه بر آن عمدتاً در طول تاریخ ثابت شده که اثربخش نیز نبوده است.
باتوجه به اینکه ما با مهاجرینی سروکار داریم که زندگی خود را به طور کامل در ایران سپری کردهاند و بخشی از هویت ایرانی را با خود دارند و لذا این راه بهتر است که نگاه بلند مدتتر و علمیتر و با دید همه جانبهتری به این مسئله داشته باشیم و من معتقدم با کمی مصلحت اندیشی تمام مشکلات حل خواهد شد.
**از رهبر معظم انقلاب ممنونیم
یکی از این مشکلات که سالها گریبانگیر مهاجرین بود مسئله تحصیل بوده است که دیدید با تدبیر رهبر معظم انقلاب چه انقلابی شد و چقدرراه برای مهاجرین هموار، در دیگر حوزهها مسئولان اینگونه تدبیر بیاندیشند، ما واقعا ممنون رهبر معظم انقلابیم.
حقیقتا در دو سال اخیر با فرمان تاریخی ایشان تحول شگرفی در آموزش دانشآموزان افغانستانی فاقد مدرک صورت گرفت و زمینه را برای تحصیل آنان فراهم شد که این عمل قابل قدردانی و بی نظیر است؛ از سوی دیگر نتایج این تصمیم و بینش بلند مدت تربیت فرزندانی خواهد بود که سفیر صلح و دوستی و برادری دو کشور ایران و افغانستان خواهند شد.
در سطح وزارت علوم ایران نیز پذیرش رتبههای تک رقمی کنکور به صورت بورسیه اقدام پسندیدهای بود که بسیار ارزشمند است و سبب تشویق دانشجویان مهاجر افغان میشود؛ همچنین تلاش برای بورسیه معدل الفهای آنان نیز در دانشگاههای مختلف گام موثر دیگری است که بنده شخصا از صمیم قلب از بابت آنان سپاسگزار هستم.
یک نکته دیگر اجازه تحصیل دانشجویان افغانستانی در تمامی دانشگاههای مراکز استانی است که یکی از محدودیتهای هویتی و تحصیلی را از پیش روی دانشجویان مهاجر افغان برداشت و واقعا این اقدامات قابل ستایش بوده است.
** نخبگان مهاجر و سردرگمی هویتی و فرهنگی
یک موضوع که کمتر به آن پرداخته شده وضعیت هویتی و فرهنگی دانشجویان مهاجری بوده که در ایران به دنیا آمدهاند، مهاجران افغانستانی در ایران دارای پیشینهای بیش از چهار دهه زندگی هستند و قطعا نسلهای دوم و سوم مهاجر که به طور کلی در ایران به دنیا آمده و تحصیل کرده و هرگز کشورشان را ندیده و درک نکردهاند دچار یک سردرگمی هویتی و فرهنگی میشوند، ما حتی مهاجرینی را داریم که پدرانشان هم در ایران به دنیا آمدهاند و عملا میتوان گفت در فضای علمی و فرهنگی و اجتماعی جامعه ایران بزرگ شدهاند و بخش بزرگی از هویت آنان را هویت ایرانی تشکیل می دهد که البته این افراد دارای اصالت افغانستانی هستند.
این مسئله به عنوان یک معضل اجتماعی و شخصیتی در نسلهای جدید مهاجرین بروز کرده، فکر میکنم سیاستهایی که در قبال مهاجرین افغان در گذشته اعمال شده است باید با آمدن این نسلهای جدید اصلاح شوند و تغییر یایند و با شخصیت و هویتهای انسانی شکل گرفته در بستر جامعه ایرانی هماهنگ شوند.
ببینید جامعه مهاجر از سویی با فرهنگ ایرانی گره خورده و از سوی دیگر با فرهنگ کشور خویش بیگانه است، باید چه کرد؟ نباید این نسلها را نیز همچون نسلهای گذشته در مورد دو هویت بلاتکلیف قرار داد تا سبب سرافکندگی و افسردگی شخصیتی آنان شود، یعنی هر دو کشور پذیرای وی باشند نه اینکه نه این و نه آن و ادامهدار بودن یک سردرگمی هویتی چرا که ادامه این راه همانند گذشته سبب مهاجرتهای بعدی میشود، همان چیزی که مانع شکوفایی نخبگان مهاجر شد و لذا به اروپا مهاجرت کردند.
** دلار گران میشود، دل دانشجویان مهاجر بیشتر میلرزد
از اینها که بگذریم مشکل فعلی دانشجویان مهاجر در دانشگاههای ایران موضوع شهریههاست.
افزایش نرخ ارز با افزایش سطح شهریههای داننشجویان افغانستانی که براساس محاسبه ارزی شهریه خویش را پرداخت میکنند مسلما فشار مضاعفی وارد خواهد کرد و از این منظر همواره از دانشگاههای مختلف تقاضا میشود که حساب شهریه خود را حداقل برای دانشجویان مهاجر افغان به صورت ریالی تعیین کنند.
این دانشجویان عمدتا کسانی هستند که در ایران متولد شدهاند و منبع درآمد ناچیز آنان نیز از مشاغل سطح پایین در همین کشور و به صورت ریالی است و وزارت محترم علوم نیز میتواند در این از هیئت امنا دانشگاههای مختلف تقاضای همکاری کند. شرایط دانشجویان افغان و تفاوت آن با سایر دانشجویان خارجی از سایر کشورها باید درک شود و نگاه به آنان تا حد امکان همچون دانشجویان ایرانی باشد چرا که این نسل در آینده نه چندان دور وظایف خطیری را در آبادنی افغانستان و استحکام و تقویت روابط حسنه دو کشور برعهده خواهند داشت.
انتهای پیام/.
ما را در تلگرام، فیسبوک و توئیتر دنبال کنید.
R36461/P36461/S8,87,91,94/CT2منبع: تسنیم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۰۰۴۲۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی: