به نقل از «پول نیوز»

روش کِشت بدون خاک، راهکار کمبود تولید گوجه فرنگی

تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۰۶۱۰۹۵

رئیس انجمن کِشت بدون خاک ایران گفت: هنوز نتوانتسه ایم از نیروی متخصص برای تولید محصولات گلخانه ای مانند گوجه استفاده کنیم.

به گزارش پول نیوز - در روزهای اخیر که قیمت گوجه فرنگی شدیداً افزایش پیدا کرد این دلایل مطرح شد که برداشت محصول در نیمه شمالی کشور به پایان رسیده و برداشت و گوجه فرنگی از اراضی کشاورزی استان های جنوبی ایران به خاطر بارندگی به تاخیر افتاده است و گرانی گوجه فرنگی ناشی از این مشکل است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مسئولان نهادهای صنفی حوزه میوه و تره بار، این طور استدلال و هر یک، بازه زمانی 10 روز یا 15 روزه را برای وقوع کاهش قیمت گوجه فرنگی اعلام کردند اما؛ سوال این است که آیا به غیر از روش سنتی کشت گوجه فرنگی و محصولات کشاورزی، روش بهتر و کارآمدتری نیز وجود دارد یا خیر؟ 

اما؛ جواب مثبت است و حتی در اراضی نمکزار و بیابانی، می توان در سطحی بالاتر از سطح زمین و خاک، تجهیزاتی نصب کرد و با روش کِشت بدون خاک یا هیدروپونیک، محصولاتی با کیفیت و حجم بالاتر و بهداشتی تر تولید کرد.

پول نیوز، در ارتباط با رفع مشکل کمبود گوجه فرنگی که به هر جهت همزمان با افزایش قیمت بنزین رخ داده، با دکتر حمیدرضا روستا گفت و گو کرده است.

دکتر روستا، رئیس انجمن کِشت بدون خاک ایران و عضو هیات علمی دانشگاه ولی عصر رفسنجان است.

*آقای دکتر روستا با تشکر از وقتی که دراختیار ما قرار دادید. کشت هیدروپونیک در دهه های اخیر در برخی کشورها از جمله کشورهای اروپایی مانند هلند و اسپانیا، رونق زیادی گرفته است. از طرفی اخیراً و در فصل سرد سال، در نیمه شمالی ایران به علت کمبود محصولات کشاورزی، قیمت گوجه فرنگی چند برابر شده و این محصول باید از جنوب کشور به این مناطق انتقال داده شود.
به عنوان رئیس انجمن کِشت بدون خاک، اگر بخواهید از این نوع کِشت و روش کشاورزی دفاع کنید، چه نکاتی را مطرح خواهید کرد؟

- بر اساس برنامه ریزی وزارت جهاد کشاورزی، باید کِشت هیدروپونیک یا کِشت بدون خاک، خیلی سریع تر از وضع کنونی، توسعه پیدا می کرد تا شاهد کمبود محصولات کشاورزی نباشیم.

ما در کشور مشکلات مرتبط با زیرساخت ها و افراد آموزش دیده را داریم. در حالی که ما باید نیروی آموزش دیده در حوزه هیدروپونیک داشته باشیم که این علم را در ایران توسعه بدهد و گرنه میزان تولید محصول در این نوع کشت، بیش از میزان محصول تولید شده در کشاورزی رایج و با استفاده از خاک است.

یک مشکل هم این است برخی افرادی که وارد این حیطه می شوند و تولیدات هیدروپونیک را در کنترل دارند، معمولاً با مشکل مواجه شده و تولید مناسبی ندارند. بعضی از آنها ورشکسته می شوند.

گلخانه های بزرگی نیز تحت نظر ارگان های دولتی هست. در این گلخانه ها به خاطر سوء مدیریت و استفاده از از افراد بی تجربه، متاسفانه نتوانسته اند کارایی لازم را داشته باشند.

*اشاره داشتید به این که در گلخانه های دولتی از افراد باتجربه استفاده نمی شود. واقعاً ما به اندازه کافی نیروی متخصص داریم که بتوانند محصولات را در گلخانه های از نوع کشت بدون خاک به عمل بیاورند و به بازار برسانند؟

-به اندازه کافی نیست و ما مشکل نیرو داریم اما؛ از همین نیروهایی که وجود دارد نیز، استفاده نمی شود. بیش تر از افرادی استفاده می شود که تخصص لازم را ندارند. برای مثال، استخدام های دولتی، بیش تر از طریق رابطه است.

این وضع باعث می شود افراد غیر متخصص و غیر مرتبط با سیستم های هیدروپونیک، برای این حوزه، استخدام می شوند. افرادی بودند که با پایان نامه هیدروپونیک، فارغ التحصیل شدند ولی این افراد را استخدام نکرده اند و به جای این افراد متخصص، افرادی را استخدام می کنند که اصلاً چیزی از هیدروپونیک نمی دانند.

این افراد غیر مرتبط، حتی اطلاعات کافی در زمینه مخلوط کردن چند نوع کود را برای غذا دادن به گیاهان گلخانه ندارند. چنین وضعی باعث می شود گلخانه های بزرگ و چند هکتاری، مشکلات زیادی داشته باشند.

*آیا گلخانه های موفق در زمینه کشت هیدروپونیک نیز در کشور وجود دارد؟

-اطلاعاتی که ارائه می شود زیاد مورد اطمینان نیست. در بازدیدهایی که از برخی گلخانه ها داشته و دیده ام، محصولات اکثر این گلخانه ها از نظر کیفیت و کمیّت، مشکل داشتند. گلخانه های چند هکتاری را دیده ام که مثلا تولید فلفل دلمه انجام می دهند اما؛ ناهنجاری های زیادی داشته و بازار پسند نیستند.

محصولی که تولید کرده بودند اصلاً قابل فروش نیست. میزان تولیدی که معمولاً به رسانه ها اعلام می کنند با آن چیزی که ما دیدیم، همخوانی ندارد. محصولی که ما دیدیم با این صحبت ها همخوانی ندارد.

 

*کسانی که پایان نامه در زمینه کِشت بدون خاک داشته اند آیا خودشان این امکان را ندارند که در بخش خصوصی، فعال شوند؟

-معمولاً کسانی که فارغ التحصیل می شوند از نظر مالی در شروع کار هستند و قادر نیستند حتی یک گلخانه کوچک هزار متری تاسیس کنند. چون تاسیس گلخانه، هزینه های هنگفتی دارد.

افرادی هم که در سال های اول بعد از فارغ التحصیلی دنبال کار می روند و تجربه کافی را ندارند، ممکن است کارایی شان نسبت به هزینه ای که می شود پایین باشد. افرادی که با تجربه کم، تازه شروع می کنند ممکن است خسارت زیادی ببینند.

وقتی یک گلخانه تاسیس می شود مشکلات عدیده ای به وجود می آید. حتی بعضاً ممکن است کار این گلخانه ها به جاهای باریک بکشد.

*در سال های قبل، هزینه تاسیس هر هکتار گلخانه هیدروپونیک حدود 120 تا 150 میلیون تومان اعلام شده بود. در حال حاضر هزینه تاسیس این نوع گلخانه ها چقدر افزایش پیدا کرده است؟

-هزینه تاسیس هر متر مربع از 100 هزار تومان تا 400 هزار تومان بوده و هر چقدر تجهیزات گلخانه، بیش تر باشد هزینه تاسیس آن بالاتر است.

بنابراین حداقل هزینه تاسیس یک هکتار گلخانه هیدروپونیک، یک میلیارد تومان است. برای سال 1395 اعلام شده بود که سطح زیر کِشت کُل گلخانه های کشورمان 11 هزار هکتار است. آیا این رقم در این اواخر افزایش پیدا کرده است؟

-بله. الان سطح زیر کِشت به 16 هزار هکتار رسیده. آماری که وزارت جهاد کشاورزی اعلام می کند در این حد است اما؛ با این حال با توجه به ظرفیت هایی که وجود دارد، رشد بسیار کمی داشته ایم. باید رشد مناسبی داشته باشیم و باید به آموزش افراد هم، توجه شود.

*یک استان در جنوب کشور نسبتاً کوچک اسپانیا به نام «آلمریا» در حد 30 هزار هکتار، کشت گلخانه ای دارد. چنین کشوری چه برنامه داشته است که تقریباً دو برابر کشور ما کِشت گلخانه ای دایر کرده است؟

-در کشورهای اروپایی، احداث گلخانه خیلی سخت نیست. در ایران، اگر قصد احداث گلخانه داشته باشید باید از هفت خوان رستم عبور کنید و همین قوانین موجود، باعث محدودیت شده است.

در کشور ما، در مورد اعطای وام سختگیری های زیادی وجود دارد و نیاز به گذاشتن سند ثبتی است. خیلی افراد، چنین شرایطی را ندارند و خیلی سخت است که یک فرد بتواند وارد این صنعت شود. با کسانی هم که وارد این صنعت شوند همکاری لازم نمی شود و دولتی ها، این افراد را رقیب خودشان می دانند.

کشت گلخانه ای در کور ما، توسعه پیدا نکرده و نوسانات قیمت در بازار زیاد است. قیمت محصول، گاهی خیلی افزایش پیدا و در بعضی مواقع، یکباره کاهش پیدا می کند. به این صورت درآمد حاصل از فروش محصول، حتی هزینه کارگر مورد استفاده برای برداشت محصول را پوشش نمی دهد.

بنابراین، افراد ریسک نمی کنند. کسانی که از نظر سرمایه و بودجه مشکل ندارند سعی می کنند پول های خود را در جایی استفاده کنند که سود آن قطعی باشد.

*صادرات محصولات تولیدی این نوع گلخانه ها چه وضعیتی دارد؟

-در این زمینه، یک مشکل ایجاد شده و آن، تحریم ایران است. برای صادرات محصول، مشکلاتی ایجاد شده و کشورهایی که قبلاً به آنها صادرات انجام می شد، در حال حاضر منع صادرات دارند.

در کشورهای اروپایی، چنین مشکلی وجود ندارد و به راحتی می توانند محصولات خودشان را در 25 کشور اروپایی به فروش برسانند و این قوانین دست و پا گیر را ندارند. امکانات و تکنولوژی هم در حد عالی در اختیارشان است.

*در کشورهایی مثل عراق و پاکستان، تقاضا برای محصول گوجه فرنگی ایران وجود دارد. بالاخره مردم ایران حتی با قیمت بالاتر از 10 هزار تومان، خریدار گوجه فرنگی هستند و گوجه فرنگی گران قیمت هم بدون مشتری نمی ماند.

کسانی که در حوزه محصولات هیدروپونیک فعال هستند، آیا نباید این نوع تقاضاها را پوشش داده و تولید خود را افزایش دهند؟

 

-تقاضا هست ولی زمینه صادرات وجود ندارد. یعنی به راحتی، این محصولات قابل صادر شدن نیست. بعضی مواقع، صادرات ممنوع اعلام می شود و بعضی مواقع هم، در همان کشورهای همسایه، اغتشاشات رخ می دهد. متاسفانه محصولات کشاورزی ما بازار ثابتی ندارد.

 همه اینها مشکلاتی است که تولیدکنندگان را حساس کرده و این اوضاع، آنها را می ترساند که سرمایه گذاری کنند.

دولت هم، همکاری لازم و شایسته را ندارد. دانشجویان ما به کشور قراقستان رفته و در آنجا گلخانه تاسیس کرده اند. قزاقها زمین را به مدت 50 سال در اختیارشان گذاشته  و اجاره هر هکتار آن، مثلاً یک میلیون تومان است.

در کشور ما چنین امتیازاتی داده نمی شود و در زمین های بایر، گلخانه های هیدروپونیک تاسیس نشده. در حالی که گلخانه های هیدروپونیک روی زمین های بیابانی، قابل احداث است و کاری به خاک آنجا نداریم.

*قیمت محصولی کشاورزی مثل گوجه فرنگی در روزهای اخیر به بالاتر از 10 هزار تومان رسید. آیا این قیمت، به طور مشخص قیمتی نیست که سرمایه گذار را تشویق کند تا در این زمینه سرمایه گذاری کرده و به تقاضای موجود در بازار پاسخ بدهد؟

-این قیمت بالا و البته سوددهی است اما؛ استمرار ندارد یعنی این قیمت ها، موقتی هستند.

گاهی قیمت گوجه فرنگی، افزایش پیدا می کند. در بعضی مواقع هم، خیلی کاهش پیدا می کند و حتی به هزار تومان و دو هزار تومان می رسد.

کشت هیدروپونیک، با چنین قیمت هایی، مقرون به صرفه نیست بنابراین؛ نوسانات قیمت، باعث شده مشکلات مربوط به سرمایه‌گذاری ایجاد شود.

*آماری هست که از کل 16 هزار هکتار مساحت گلخانه های کشورمان، چقدر گلخانه های سنتی است و چقدر آن با روش هیدروپونیک است و به شکل مدرن، روی بسترهای مخصوصی همچون «پِرلیت»، انجام می شود؟

-ما در ایران، آمار دقیقی نداریم اما؛ درصد آن خیلی پایین است. آماری که در ایران درباره محصولات زراعی و باغی ارائه می شود، تخمینی است و قابل اتکا نیست.

در کشوری مثل هلند 95 درصد با روش هیدروپونیک است. در ایران شاید زیر 5 درصد با این روش کشت شود.

 

منبع: پول نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.poolnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پول نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۰۶۱۰۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی: