به نقل از «شبستان»

مارلیک؛ شکوه فرهنگ عصر آهن گیلان

تاریخ انتشار: ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۶۵۹۸۴۶۹

خبرگزاری شبستان: کاوش های باستانی در مارلیک رودبار آثار ارزشمندی از جمله مجسمه های مفرغی گاو، مهرهای استوانه ایی، دکمه های طلا و ظروف زرین و سیمین کشف که نوید دست یابی به آثاری از یک تمدن درخشان در عصر آهن را می داد.

خبرگزاری شبستان - رشت، در دهه ۱۳۴۰ خورشیدی «حفاری های تجاری» از یک سو و حفریات غیرمجاز از سوی دیگر باعث راه یافتن شمار زیادی از اشیای باستانی به ویژه اشیای مفرغی به بازارهای عتیقه شده بود که به مفرغ های املش معروف بودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

اداره کل باستان شناسی ایران با مشاهده افزایش سرسام آور حفاری های غیرمجاز و مخفیانه در این منطقه تصمیم گرفت با بررسی و شناسایی آثار باستانی شمال ایران، زمینه پایش و مراقبت بهتر از میراث باستانی این خطه را فراهم آورد. از این رو در پائیز ۱۳۴۰ یک هیأت باستان شناسی به سرپرستی دکتر عزت الله نگهبان، عازم منطقه رودبار شد. این هیأت توانست در منطقه رحمت آباد، پنج تپه باستانی به نام های پیله قلعه، جازم کول،دوره بیجار، زینب بیجار و چراغعلی تپه (مارلیک) را در دره گوهر رود شناسایی کند.

 

با حفر گمانه آزمایشی در مارلیک در کمتر از دو روز آثار ارزشمندی از جمله مجسمه های مفرغی گاو، مهرهای استوانه ایی، دکمه های طلا و ظروف زرین و سیمین پیدا شدکه نوید دست یابی به آثاری از یک تمدن درخشان را می داد.

 

در این کاوش ۵۳ آرامگاه باستانی کشف شد که در بیشتر گورها (احتمالا به دلایل اقلیمی) اثری از اسکلت مردگان پیدا نشد ولی در تمام آرامگاه ها انبوهی از اشیای هنری از قبیل جام های زرین و سیمین، ظروف مفرغین و سفالین، انواع رزم افزار همچون سرپیکان ها، خنجرها، شمشیرها، سپرها، کلاه خود، تیردان های مفرغی و مجسمه های مفرغی و سفالین به شکل انسان و حیوانات مختلف، طیف گسترده ایی از زیور آلات شخصی و جواهرات، مهرهای مسطح و استوانه ایی و اشیای گوناگون پیدا شد. چنین تنوع مبهوت کننده ایی از اشیا در گورهای مارلیک نشان می داد، این محل آرامگاه نخبگان و حاکمان محلی است که دکتر نگهبان آن را «گورستان سلطنتی» نام نهاد.

 

گونه شناسی این اشیا نشان می دهد علاوه بر اشیای تولید شده به سبک محلی، برخی یافته ها از جمله جواهرات با الهام از هنر سرزمین های دور از گیلان ساخته شده که حاکی از ارتباط فرهنگی مارلیک با منطقه دریاچه ارومیه(حسنلو، دینخاتپه)، شرق آناتولی قفقاز و مناطق غربی تر در لوانت(سوریه و فلسطین) است.

 

به عقیده کاوشگر این گورستان از سده ۱۴ تا سده ۱۰ پ.م مورد استفاده بوده است.

تحلیل های گونه شناختی بیشتر بر اشیای حاصل از کاوش مارلیک و محوطه های باستانی دیگر در گیلان نشان داد بیشتر گورهای مارلیک در نیمه دوم هزاره ۲ پ.م ایجاد شده ولی تعدادی از این گورها در سده های بعد باز شده و برای تدفین مجدد مورد استفاده قرار گرفته است.

 

در بررسی های اخیر پژوهشگران کوشیده اند بر مبنای طبقه بندی اندام شناختی یافته های مارلیک و اینکه هر شی از گور پیدا شده، ضمن بازنگری گاهنگاری داخلی مارلیک، ترتیب زمانی شکل گیری و گسترش مجموعه گورهای مارلیک را بازسازی کنند.

 

بر این اساس،‌ در مجموعه سه مرحله گاهنگاری در مارلیک شناسایی شده که به ترتیب فرهنگ زمانی شکل گیری و گسترش قدیم (سده های ۱۳-۱۵ پ.م)، فرهنگ مارلیک کلاسیک (سده های ۱۱-۱۲ پ.م) و فرهنگ مارلیک پایانی (سدهه ۱۰پ.م) نام داده شده اند.

 

در این بین برخی گورهای فرهنگ مارلیک قدیم و کلاسیک چند سده بعد از ساخت و تدفین اولیه، برای تدفین های بعدی هم استفاده شده است.

 

حال با گذشته ۵۰ سال از یافتن این اشیا در تپه مارلیک رودبار به همت موزه رشت و با مشارکت موزه ملی ایران، این اشیا به مدت ۱۵روز در قالب نمایشگاه یافته های کهن تمدن مارلیک در معرض نمایش علاقه مندان به فرهنگ و تاریخ گیلان قرار می گیرد.

رضا علیزاده مدیرکل میراث فرهنگی و صنایع دستی گیلان امروز در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه که در موزه رشت برگزار شد، هدف از برپایی نمایشگاه را مروری بر آثار هنری فرهنگ های شاخص عصر آهن گیلان دانست که به صورت باشکوهی در یافته های باستان شناختی محوطه باستانی مارلیک تجلی یافته است.

 

وی با اشاره به رونمایی از جام مارلیک در استان بعد از گذشت ۵۰ سال اذعان کرد: جام مارلیک مهمترین اثر تاریخی این کاوش ها است که به همراه اشیا دیگری چون درخت زندگی، افسانه زندگی بز کوهی، عقاب و قوچ، سر ببر زرین، گردنبند زرین، مهره های آویز، دکمه و سربند زرین و ...  به نمایش گذاشته می شود.

 

علیزاده تصریح کرد: این جام به همراه سایر اشیاء کشف شده پرده از رازهای ناگفته فراوانی از هزاره اول و عصر آهن برای جهانیان برداشته است.

 

جام زرین مارلیک با نقش برجسته غزال

جام زرین مارلیک، جامی بزرگ و باشکوه از جنس طلاست که بر روی آن نقوش برجسته ای از چندین غزال با جزئیات چشمگیر و منحصر به فرد به چشم می خورند. بر روی این جام، چهار غزال نقش برجسته خودنمایی می کند که به صورت افقی قاب گرفته شده اند و همگی آن ها به سمت چپ در حال راه رفتن هستند. نقوش غزال به روش و تکنیک حکاکی خلق شده که جزئیات بی نظیری چون

 

جام زرین مارلیک کاملا از طلا ساخته شده و ارتفاعی ۶.۵ سانتی متری دارد در اوایل نخستین هزاره پیش از میلاد مسیح ساخته شده و مربوط به دوره آهن دوم است.

 

پایان پیام/84

منبع: شبستان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۵۹۸۴۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی: