به نقل از «خبرگزاری آریا»

ارتقاء انسان از طريق تکنولوژي و علم ژنتيک؛ آينده اي روشن يا تاراج ارزش هاي انساني؟

تاریخ انتشار: ۱۰ فروردین ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۲۷۵۹۳۶۲

خبرگزاري آريا - در طول دوران زندگي کودکان امروزي، به احتمال زياد «تقويت زيستي» (bioenhancement) به يکي از رويه هاي معمول جوامع انساني بدل مي گردد. ترکيبات دارويي هدفمند و شخصي سازي شده به ما کمک خواهند کرد تا ذهن و جسممان را به سطح توان و دقتي فراتر از قبل برسانيم، بدون اينکه درگير عوارض جانبي داروهاي کنوني شويم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پيشرفت فناوري «واسط بين مغز و کامپيوتر» به تقويت حافظه و عمليات شناختي منجر شده، حواس جسماني را توسعه داده، و کنترل مستقيم و بدون واسطه انسان بر انواع و اقسام گجت هاي نيمه-هوشمند را ممکن مي سازد.
تغييرات ژنتيکي و وراژنتيکي (اپيژنتيک) به ما کمک مي کنند تا ظاهر و قابليت هاي جسماني خود را تغيير دهيم، و حتي برخي از ناملموس ترين ابعاد وجوديمان از جمله عواطف، خلاقيت و معاشرت پذيري را نيز در سطح دلخواه تنظيم نماييم.

آيا شما هم جزو آن دسته افراد هستيد که احساس خوبي نسبت به فراگير شدن حوزه فوق نداريد؟ يکي از بنيادي ترين دلايل مخالفت با «تقويت زيستي» اين است که مرز بين انسان و چيزها (اشياء) را از بين مي برد. به عقيده بسياري از متخصصين، «انسان هايي که به روش هاي ژنتيکي به قدرت هاي برتر دست يابند، صرفاً نوعي محصول به شمار مي روند.»
اين محصولات (انسان هاي تقويت شده) به ماشين ها، ترکيبات شيميايي، ابزارها و تکنيک هايي نياز خواهند داشت که به مرور زمان توسعه مي يابند. همچنين احتمال دارد که پس از چند سال از رده خارج شوند. شايد خريد و فروش آنها در بازار نيز به رويه اي معمول بد گردد.
برخي از اين انسان ها «محصول» بهتري نسبت به بقيه حساب مي شوند، و طبيعتاً قيمت بالاتري نيز خواهند داشت؛ درست مثل خودرو، جواهرات، و هر آنچه که امروزه قابل خريد و فروش است. همچنين بعضي مدل ها، جايگاه اجتماعي و پرستيژ بالاتري را براي «صاحب» خود به ارمغان خواهند آورد.
به همين دليل اگر نظارت دقيقي بر نحوه پيشرفت تئوري و تجربي در اين حوزه اعمال نکنيم، به زودي خواهيم ديد که «محصولات» مورد بحث يکي از ابعاد کليدي و اساسي «انسان بودن» و «شخصيت» را زير سؤال مي برند. بدون اينکه متوجه شويم، به ورطه فکري «ابزارگرايي» سقوط مي کنيم که بشر را تا سطح مجموعه اي از خصايص عادي و تقويت شده، تنزل مي دهد.

در ادامه اين روند، ارزش و مقام ذاتي انسان نيز پايمال خواهد شد و ارزيابي آدم ها بر اساس قابليت هاي ابزاري آنها اوج خواهد گرفت؛ گويي خودروهاي دست دوم در نمايشگاه اتومبيل معامله مي شوند.
البته انسانيت زدايي (dehumanization) موضوع تازه اي نيست، و نوع بشر انواع و اقسام روش هاي اجراي اين رويکرد را در قالب جنگ هاي متعدد، استعمار، و برده داري به نمايش گذاشته، اما رواج کاپيتاليسم و مصرف گرايي طي دهه هاي اخير، باعث تشديد وضعيت شده.
انسان هاي امروزي بر اساس ويژگي ها، عملکرد، و موفقيت هايشان دائماً مورد مقايسه قرار مي گيرند، و به همين دليل زندگي روزمره آدمي در جهان توسعه يافته به رقابتي نفس گير و بي پايان بدل شده. سياست هاي تبليغاتي، بنگاه هاي سرگرمي، و شبکه هاي اجتماعي، همگي ما را به سمت خوش اندام تر، بهتر، باهوش تر و جذاب تر شدن سوق مي دهند؛ به عبارت ديگر در جهان کنوني، بايد همواره از آنچه هستيم و آنچه داريم، ناراضي باشيم.
اگر بهينه سازي و تقويت ژنتيکي انسان در دهه هاي پيش رو به روندي عادي بدل گردد، به راحتي مي توان تصور کرد که تمايلات پنهان و زيرپوستي کنوني به شدت تقويت شده و به حالت آشکار درآيد. صحبت آزادانه در مورد «ارتقاء يافتن» يا «انتخاب مدل بهتر» افراد بسيار وسوسه انگيز است.
به عنوان مثال به جاي اينکه بگويند «سارا ايمپلنت جديدي را در مغزش نصب کرده ولي از عملکردش راضي نيست» اين عبارت را انتخاب خواهند کرد: «مدل جديد سارا خيلي بهتر شده، ولي مي بينيد هنوز هم به پاي آليس نمي رسد.»

هر کسي که اين شيوه گفتار را انتخاب کند، عامدانه يا بدون منظور از مرزي پنهان اما حياتي عبور کرده. اين افراد، انسان ها را به مثابه کالايي در نظر مي گيرند که قابل ارزيابي، اندازه گيري و مبادله هستند. از اين منظر، انسان به يک «پلتفرم» تبديل مي شود، چيزي شبيه يک قطعه نرم افزار يا سيستم عامل، که حسب نياز مي توان عملکردش را تقويت کرد يا تغيير داد.
در اين پلتفرم، خصايص شخصيتي انسان به منزله «قابليت هاي عملياتي» تعريف مي شوند؛ مهارت ها و استعدادهاي خاص و پردرآمد، حالت «سرمايه اي» پيدا مي کنند؛ کشمکش ها و شکست هاي فردي به منزله «ديون» قلمداد مي گردند؛ و نهايتاً «تجاري سازي» انسان رقم خواهد خورد.
از سوي ديگر، جوامع خاصي با تکيه بر راهبردهاي فرهنگي و اجتماعي مؤثر که از قبل باقي مانده، به مخالفت با اين رويکرد بر مي خيزند و در آينده اي نزديک، يکي از عميق ترين و مهم ترين چالش هاي پيش روي بشريت شکل خواهد گرفت.
خب، چه کار بايد کرد؟ نخستين گام، به کار گيري و تقويت فلسفه هاي فرديست که مقام انسان را ارج مي نهند. هر فردي بايد به اين نوع تفکر دست يابد، که انسان را نمي توان صرفاً به منزله مجموعه اي از ويژگي ها و موفقيت ها قلمداد کرد. بايد [به سختي] به خودمان يادآوري کنيم که نمايه کاري و حرفه اي، ما را تعريف نمي کند.
در واقع ارزش انسان به قابليت هاي خاصي وابسته نيست، بلکه در تماميت غير قابل توصيف «انسان بودن» ريشه دارد. بايد در برابر مقايسه و ارزيابي از اين دست مقاومت کنيم؛ اگرچه مردم ما را بر اساس نقاط قوت، عملکرد يا هوش مي سنجند، اما چيز ديگري در وجود ما هست که قابل اندازه گيري و درجه بندي نيست.

در مرحله دوم، پيشرفت هاي مبتني بر تکنولوژي را به صورت مستمر مورد ارزيابي انتقادي قرار دهيد. هرچه حضور ديوايس ها و ابزارهاي الکترونيکي در زندگي روزمره ما پررنگ تر شود، تصور زندگي بدون آنها نيز دشوارتر خواهد شد. در مقابل، مي بينيم آگاهي بيشتر از هزينه هاي عاطفي و اجتماعي ناشي از بکارگيري مداوم تلفن هاي همراه، هيچ اثري در کاهش استفاده از آنها ندارد.
بنابراين در آينده اي که تقويت کننده هاي زيستي پيچيده الکترونيکي يا شيميايي به بخش جدايي ناپذير از بدن ما تبديل شوند، تلاش براي تعيين مزايا و معايب عدم استفاده از آنها بسيار پيچيده تر خواهد شد، به خصوص زماني که بخش اعظم جامعه به نوعي ارتقاء يافته باشند.
ما به نوعي تفکر بنيادين نياز داريم: تصور جهاني واقعي که در آن، پايه اي ترين گجت ها و ابزارهاي سرگرمي روزمره را به صورت موقت ازمان بگيرند. شايد اين اقدام به تجربه اي نيمه دشوار/نيمه مفرح منجر گردد، اما از طريق آن مي توانيم مرز عادات خودمان را بشناسيم.
نهايتاً بايد به تقويت و بهتر شدن در قالب «شکوفاسازي فردي» بينديشيم، نه در راه رقابت با ديگران و کسب موفقيت در جامعه. براي ايجاد تغيير در خود، شايد ابتدا اين سؤال در ذهن پيش بيايد: «اين تغيير چه چيزي را به توانايي هاي من مي افزايد؟» اما سؤال بهتر اين است: «اين قابليت جديد چه نقشي در کيفيت زندگي من خواهد داشت؟»
شايد با اين طرز فکر از نظر ديگران فردي سنت گرا و مخالف پيشرفت تلقي شويد، اما به هدف اصلي توجه داشته باشيد: توجه ما بايد به چيزهايي باشد که واقعاً در تجربه يک زندگي خوب اهميت دارند، نه اينکه صرفاً برخي ويژگي هاي ما را تقويت نمايند. هرگونه تغيير در بشر به واسطه فناوري بايد مورد ارزيابي دقيق قرار بگيرد.

بد نيست به سؤالاتي از اين دست نيز توجه ويژه اي نشان دهيد:
چه فعاليت هايي من را عميقاً رضايتمند مي سازند؟چه نوع ارتباط فردي و دوستي را مي پسندم، و وقت خود را با دوستانم چگونه سپري مي کنم؟چه اقداماتي به زندگي و حيات من معنا مي بخشند؟آيا در هياهوي مدرن، جايي را براي تجربه لذت بخش تنهايي و سکوت در نظر گرفته ام؟ما انسان ها صرفاً يک موجود زنده نيستيم که ابزارهاي مادي را براي رفع نيازهاي خود به کار گيريم. اين ابزارها و فناوري ها، به بخشي از هويت و چيستي ما بدل مي گردند، و بنابراين بايد در چيستي و چگونگي استفاده از اين ابزارها دقيق شويم.
به تبع ويژگي هاي گريزناپذير زندگي اجتماعي در عصر حاضر، همين حالا هم مرز بين يک فرد و يک محصول به اندازه کافي کمرنگ شده، اما ابداع روش هاي تقويت کننده زيستي و دستکاري ژنتيکي، همه چيز را به سطحي فراتر مي برد.
اگر واقعاً مي خواهيم با اين روند به مقابله برخيزيم، بايد از همين امروز سؤالات دشواري را از خودمان بپرسيم و تصميمات سختي را بگيريم. انتخاب هاي صحيح در استفاده از فناوري و محصولات مختلف، و پافشاري بر ارزش ذاتي انسان، مي تواند خطر انسان زدايي و تجاري سازي را تا حد زيادي مرتفع سازد.

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۲۷۵۹۳۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی: